بیان بین الصلاتین
فاطمیه 
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم .از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که فرمودند : یَا سَلْمَانُ حُبُّ فَاطِمَةَ یَنْفَعُ فِی مِائَةٍ مِنَ الْمَوَاطِنِ، أَیْسَرُ تِلْکَ الْمَوَاطِنِ الْمَوْتُ ...
ای سلمان ! محبت به ( دخترم ) فاطمه در صد جایگاه ( خطیر ) نفع میرساند ، که آسانترین آن جایگاههای نفع رساندن ، لحظه جان کندن است. ( إرشاد القلوب/ ج2 / 294)
توضیحات
چند نکته درباره ایام فاطمیه:
1.یکی از مسلمات و سفارشات دین بر اساس آیات و روایات تعظیم و بزرگ شمردن شعائر و نمادهای دین است.
2 . از بارز ترین مصادیق تعظیم شعائر برگزاری مجالس عزاداری برای اهل بیت علیهم السلام پیامبر صلی الله علیه و آله و همچنین در این ایام عزاداری برای بانوی دو‌عالم حضرت زهرای‌اطهر‌سلام الله علیها است.
3.به طور کلی برگزاری عقد و عروسی در ایام سوگواری اهل بیت برکتی ندارد و هرکاری از قبیل گرفتن مجلس جشن تولد یا مجلس عروسی چنانچه در نزد مومنین توهین و بی احترامی به این ایام و حضرت زهرا سلام الله علیها محسوب شود حرام است هرچند حرام بودن اموری مثل موسیقی های خلاف شرع و رقص حرام اختصاص به ایام فاطمیه ندارد و در تمامی ایام حرام است.لکن زشتی و قبح چنین کارهایی دراین ایام بیشتراست.
(تبریزی استفتائات ج 2 س 1918 مسائل جدید جلد 2 ص 49 و 50 )
خدواند متعال به حرمت بانوی دو عالم تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
اسراف
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند : اِنَّ مَعَ اْلاِسْرافِ قِلَّةَ الْبَرَکَةِ.
همانا اسراف با کمى برکت همراه است. (وسائل الشیعه، ج 15، ص 261.)
توضیحات
چند نکته درباره اسراف و تبذیر:
1. اسراف و تبذیر از گناهان کبیره است و باید از آن پرهیز شود ، مصرف کردن مال بیش از حد و اندازه نیاز و زیاده روی را اسراف میگویند و مصرف کردن مال در کار بیهوده و ناشایست را تبذیر مینامند.
2 . بعضی از مصادیق اسراف و تبذیر : مثل اسراف در تجملات و تزئینیات ،مراسم عروسی ، تاج گلهای گران قیمت در مراسم عزا که بعضی مواقع بخاطر چشم و هم چشمی می‌باشد، دور انداختن میوه یا غذا اگر مقداری از میوه یا غذا باقى مانده باشد ، کوتاهی در نگهداری نان که منجر به هدر رفتن نان می شود و اسراف در مصرف آب ، برق و گاز، لباس و …
3 - باز گذاشتن شیر آب در هنگام وضو گرفتن از مصادیق اسراف است و برای اینکه گرفتار اسراف نشویم ، بستن شیر آب در هنگام وضو گرفتن اشکالی ندارد و برای اینکه وضوی عزیزان دچار اشکال نشود می‌توانند به این صورت عمل کنند که بعد از ریختن آب روی دست یا صورت ، ابتدا شیر آب بسته شود و سپس روی دست و صورت ، دست کشیده شود . (صافی جامع الاحکام‌ج1/205س736- مکارم استفتائات ج 1/101 س 316 - بهجت سوال 3810 - استفتائات تبریزی ج 2 سوال 1024) توضیح المسائل ( محشى . امام خمینى ) ؛ ج 2 ، ص :607. (آیت الله سیستانی ، مسائل منتخبه ص 16 ش ) 30 ( رساله وحید م2077)
خداوند متعال توفیق شکر نعمتهایش را به همه ما عنایت فرماید ، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
صدقه
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم که می فرمایند:
الصَّدَقَةُ تَدْفَعُ الْبَلَاءَ الْمُبْرَمَ فَدَاوُوا مَرْضَاکُمْ بِالصَّدَقَةِ.
صدقه بلای قطعی را دفع میکند ، پس بیمارانتان را با صدقه درمان کنید . ( وسائل الشیعة ؛ ج 2 ؛ ص 433 )
توضیحات
چند نکته در مورد صدقه:
1 . یکی از مستحباتی که سفارش شده صدقه مستحبی و کمک مالی به دیگران است و از آداب مهم سفر این است که انسان در ابتدای سفرش صدقه بدهد. (عروه الوثقی کتاب الحج اداب سفر) در روایات معصومین علیهم السلام به امور مختلفی مثل اصلاح ذات البین ؛آب دادن به تشنه ؛ گفتار نیک و پاکیزه و به طور کلی هر کار خیری صدقه گفته شده : امام صادق علیه السلام از پدران گرامیشان و از رسول الله صلی الله علیه و آله نقل فرموده است که فرمودند:
کُلّ مَعروُفٍ صَدَقهُ وَالدّالُ عَلَی الخَیِر کَفاعِلِه وَالله یُحِبُّ الَلّهفان (هر کار نیک صدقه است و کسی که به کار خیری راهنمایی کند مانند کسی است که آن را انجام می دهد و خدا رسیدگی و کمک به رفع گرفتاری از بیچارگان را دوست دارد) (بحارالانوار،جلد۹۶ ،صفحه۱۸۲)
و همچنین صدقه اعم از واجبات مالی مثل زکات و کمک های مستحبی به دیگران است.
2 . در مصرف صدقه مستحبی فقیر بودن یا سید نبودن شرط نیست بلکه میتوان صدقه مستحبی را به فقیر یا ثروتمند یا سادات با حفظ احترام پرداخت کرد ، اما سعی شود صدقات به فقرایی‌که متدین و عفیف هستند پرداخت شود.(اجوبه س 1822ومنهاج ج 2 م 1607)
3.صدقه‌ای که از مال خود انسان بوده و کنار گذاشته یا در قلک یا صندوق شخصی جمع آوری نموده تا وقتی به فقیر تحویل نداده در اختیار خودش است و می‌تواند عوض کرده و به هر‌مصرفی که می‌خواهد برساند اما بعد از انداختن پول به صندوقهای مربوط به موسسات خیریه یا کمیته امداد امام‌خمینی‌ره، احتیاط آن است که به آنها دست نزند و باید آن را به‌همان مؤسسه و خیریه تحویل دهد ( به نظر اکثر مراجع معظم تقلید ) ( تحریر، القول فی الصدقه م 1 و 2 - منهاج سیستانی ج 2 م 1605 ؛ آیت الله مکارم شیرازی ، استفتاآت ج 3 سوال 343 ، استفتاء خصوصی .آیت الله وحید احتیاط این است که بر ندارد . رهبری : اگر صندوق در اختیار شما باشد مانع ندارد . آیت الله مکارم : اشکال ندارد.کاوشی در احکام ص 94 )
خداوند متعال توفیق انفاق در راهش را به همه ما عطا فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم ازپیامبرخدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده که فرمودند:
فَرَحِمَ اللَّهُ مُؤْمِناً اکْتَسَبَ طَیِّباً وَ أَنْفَقَ مِنْ قَصْدٍ أَوْ قَدَّمَ فَضْلًا.
خدا بیامرزد بنده ای را که مال حلال وپاکیزه ¬کسب کند و با رعایت اعتدال خرج کند و یا به دیگران ¬ بذل ¬ نماید . ¬(وسائل ¬ الشیعة ؛ ج11 ؛ ص149 )
توضیحات
چند‌نکته در مورد نقد و نسیه :
1.یکی از راههای ¬ کسب سود حلال معامله نسیه است ؛ بطور مثال شخصی که پول دارد می تواند با خرید نقدی جنس و فروش نسیه یا قسطی آن به قیمت بیشتر، سود حلال به دست آورد مثلا کالایی‌که قیمت نقد آن 500 هزار تومان است را به 600 هزار تومان نسیه بفروشد .
2. در معامله نسیه باید قیمت و مدت مشخص و معلوم باشد , فروشنده و خریدار می‌توانند ابتدا در مورد قیمت و مدت با هم صحبت کنند که به تناسب مدت ، قیمت زیاد یا کم شود اما عقد معامله باید بر یک قیمت و مدت معین بسته شود مثلا این کالا را به مبلغ 600 نومان میفروشم که پولش را شش ماه بعد بپردازید.
3. مشتری با وجود توانایی باید بدهی خود را در موعد مقرر بپردازد و در صورت تاخیر در پرداخت، گرفتن مبلغ اضافی حرام است . [ مراجع مسأله 2105 – 2108 ؛ جامع المسائل ج1 س 1041 اجوبه س 1592؛ امام ج2 استفتائات دین س 5؛ صافی جامع الاحکام ج 2 س 1995- جامع المسائل فاضل ج1 س 1184]
خداوند متعال توفیق کسب روزی حلال را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام علی علیه السلام که فرمودند : أطِیلُوا السُّجودَ ، فما مِن عَمَلٍ أشَدَّ علی إبلیسَ مِن أن یَرَی ابنَ آدَمَ ساجِدا....
سجده را طول دهید ؛ زیرا هیچ چیز برای ابلیس سخت تر و نا خوشایند تر از این نیست که فرزند آدم را در حال سجده ببیند ؛ چرا که به او فرمان سجده کردن داده شد ، اما سرپیچی کرد. (.الخصال : 616/10.)
توضیحات
سجده اقسامی دارد که به آنها اشاره می شود:
الف: سجده های مستحب: مانند سجده زیارت عاشورا و سجده شکر
ب: سجده های واجب: مانند سجده های واجب قران البته در سجده های واجب قرآن رعایت دو نکته لازم است:
1- باید مانند سجده نماز بر چیزی سجده کند که سجده بر آن صحیح است مثل خاک وسنگ و چوب و...
2- به نظر اکثر مراجع عظام : طوری عمل کند که بگویند سجده کرد ولی رو به قبله بودن ، پوشش ، و ضو و ذکر ، لازم نیست ( اکثر مراجع ، خوئی ، زنجانی ، وحید : احتیاط واجب ، ( تبریزی : فتوی ) اعضای سجده بر روی زمین باشد ) رساله مراجع مساله 1098و1236،)
ج: سجده حرام: مانند سجده برای غیر خدا حتی سجده برای امام معصوم علیه السلام؛ البته لازم به ذکر است که سجده شکر را در هر جا و به هر سمتی میتوان انجام داد ولی بهتر است ( مکارم احتیاط واجب : اگر مردم فکر کنند سجده برای امام میکند ترک کند ) که در هنگام تشرف به حرم مطهر ائمه معصومین علیهم السلام مانند حرم امام رضا علیه السلام سجده شکر را رو به قبله انجام دهند تا مورد سوء استفاده قرار نگیرد .
نکته: انجام سجده های واجب قرآن و سجده سهو و سجده فراموش شده واجب فوری است. ((العروةالوثقی اقسام سائر سجود مساله 24رساله مراجع مساله1246،1093)
خداوند متعال توفیق سجده و عبادت خالصانه را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم . از امام کاظم علیه السلام روایت شده است که می‌فرمایند :
إِذَا قَامَ الْمُصَلِّی إِلَى الصَّلَاةِ نَزَلَتْ عَلَیْهِ الرَّحْمَةُ مِنْ أَعْنَانِ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ وَ حَفَّتْ بِهِ الْمَلَائِکَةُ وَ نَادَاهُ مَلَکٌ لَوْ یَعْلَمُ هَذَا الْمُصَلِّی مَا فِی الصَّلَاةِ مَا انْفَتَلَ
هنگامی که انسان به نماز ایستاد، رحمت خدا ازپهنای آسمان بر او نازل می شود و ملائکه اطرافش را احاطه می کنند و فرشته ای می گوید: اگر این نمازگزار ارزش نماز را می دانست هیچ گاه از نمازمنصرف نمی شد.¬(وسائل الشیعة، ج4، ص: 32)
توضیحات
چند نکته درباره اهمیت نماز:
1-نماز از مهمترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود ، عبادتهای دیگر هم قبول می شود و اگر پذیرفته نشود اعمال دیگر هم قبول نمی شودو همان طور که اگر انسان شبانه روزی پنج نوبت در نهر آبی شستشو کند، چرک در بدنش نمی ماند نمازهای پنجگانه هم انسان را از گناهان پاک می کند و سزاوار است که انسان نماز را در اوّل وقت بخواند .
روزی حضرت در مسجد تشریف داشتند مردی وارد و مشغول نماز شد و رکوع و سجودش را کامل به جا نیاورد، حضرت فرمودند: «اگر این مرد در حالی که نمازش این طور است از دنیا برود، به دین من از دنیا نرفته است».پس انسان باید مواظب باشد که به عجله و شتابزدگی نماز نخواند و در حال نماز به یاد خداوند متعال بوده و با خضوع و خشوع و وقار باشد و متوجّه باشد که با چه کسی سخن می‌گوید و خود را در مقابل عظمت و بزرگی خداوند عالم بسیار پست و ناچیز ببیند.
2-همچنین باید نمازگزار توبه و استغفار نماید و گناهانی که مانع قبول شدن نماز است ، مانند حسد ، کبر ، غیبت ، خوردن حرام ، آشامیدن مسکرات و ندادن خمس و زکات بلکه هر معصیتی را ترک کند و همچنین سزاوار است کارهایی که ثواب نماز را کم می کند بجا نیاورد، مثلاً در حال خواب آلودگی و خودداری از بول به نماز نایستد و در موقع نماز به آسمان نگاه نکند و نیز کارهایی که ثواب نماز را زیاد میکند بجا آورد ، مثلاً انگشتری عقیق به دست کند و لباس پاکیزه بپوشد و شانه و مسواک کند و خود را خوشبو نماید.(رساله مراجع مقدمه احکام نماز)
3-یاد گیری احکامی که غالبا به آن احتیاج داریم مثل احکام نماز واجب است. (مراجع م 11)
4-اگر کسی عمدا نماز نخواند یا کوتاهی کند تا قضا شود گناه کبیره انجام داده و باید فورا توبه کرده و همچنین در انجام قضای آن کوتاهی ننماید. (رساله مراجع مساله 747)
خداوند متعال به همه ما توفیق عبادت خالصانه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از امام زمان علیه السلام روایت شده که فرمودند: لا یَحِلُّ لأِحدٍ أن یَتَصَرَّفَ فی مالِ غَیرِهِ بغَیرِ إذنِهِ.
بر هیچ کس روا نیست که بدون اجازه دیگرى در مال او تصرف کند. وسائل الشیعة : 17/309/4.
توضیحات
چند نکته در مورد تصرف در اموال دیگران :
1.برداشتن و تصرف در اموال دیگران بدون رضایت و اجازه جایز نیست و از گناهان بزرگ است و در این حکم تفاوتی بین غریبه یا زن و شوهر و یا والدین یا فرزندان وجود ندارد.
2. اگر انسان مالی را بدون اجازه بردارد باید به صاحبش برگرداند و اگر آن چیز از بین برود ضامن است و باید جبران کند و هر مقدار تاخیر کند گناه بیشتری برای او نوشته می شود (رساله مراجع احکام غصب م 2548).
3. اینکه برخی از همسران یا فرزندان می گویند پول را بر می داریم یا باقی مانده پول خرید را نگه می داریم ولی در خانه خودش و برای خودش خرج می کنیم باز هم جایز نیست و بدون اذن و بدون رضایت صاحب مال تصرف گناه و حرام است. (بهجت استفتائات ج4 س 4928 ، 4930، 4922)
خداوند متعال توفیق عمل به دستورات دین را به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از حضرت علی علیه السلام که می فرمایند: ضَمِنتُ لِسِتَّهٍ اَلجَنَّهَ مِنهُم رَجُلٌ خَرَجَ اِلیَ الجُمُعَهِ فَماتَ فَلَهُ الجَنَهُ
براى شش نفر بهشت را ضامن هستم که خداوند به آن ها عطا کند یکی از آن شش گروه مردى است که در راه رفتن به نماز جمعه بمیرد. (وسائل الشیعه، ج 5، ص 11).
توضیحات
چند نکته در باره احکام نماز جمعه:
1-یکی از با فضیلت ترین اعمال روز جمعه شرکت نماز جمعه است و به نظر اکثر مراجع در زمان غیبت امام زمان علیه السلام کسی که نماز جمعه می خواند بجای نماز ظهر کافی است و دیگر نیازی به خواندن نماز ظهر جمعه نیست و می تواند بجای نماز جمعه نماز ظهر را بخواند که مستحب است همان اول وقت بخواندو شخصی که مسافر است می تواند در نماز جمعه شرکت کند و نماز جمعه اش صحیح است. (نماز ظهر نیز بنا بر احتیاط خوانده شود:صافی،گلپایگانی،)
2.کسی که در نماز جمعه شرکت کرده (بنا بر احتیاط: سیستانی، مکارم، خوئی) واجب است به خطبه‌ها گوش کند و همچنین باید از هر کاری که باعث از بین رفتن فایده خطبه‌ها یا گوش ندادن میشود مانند صحبت کردن با دیگران پرهیز کند.
3-کسی که به خطبه‌ها نرسیده می تواند در نماز جمعه شرکت کند و به نظر اکثر مراجع عظام کفایت از نماز ظهر نیز میکند حتی اگر در رکعت دوم قبل از رکوع برسد نیز به نظر اکثر مراجع عظام کافی است و رکعت دوم را فرادا انجام دهد. (رساله مراجع ص852 مساله38 و‌صفحه 858 و 847 ،842،862)
تعجیل‌در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام رضا علیه السلام که در فوائد پرداخت خمس چنین می‌فرمایند: ..فَإنَّ إخرَاجَهُ مِفتَاحُ رِزقِکُم وَ‌تَمحِیصُ ذُنُوبِکُم وَ مَا تَمهَدُونَ لِأنفُسِکُم یَومَ فَاقَتِکُم.
پرداخت خمس کلید روزی شما و باعث پاک شدن گناهانتان و ذخیره‌ای برای روز قیامت تان است. (کافی ، ج2، ص: 738)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره احکام خمس:
1-یکی از واجبات مالی پرداخت خمس است و هر فردی که دارای درآمدی است هر مقداری از درآمدش که در بین سال خمسی صرف نیازهای زندگی شده که مطابق شأن فرد بوده مانند خوراک و پوشاک و مسکن و اثاثیه منزل، خمس ندارد اما آنچه از درآمد در سر رسید سال‌خمسی باقی می‌ماند باید یک پنجم را به عنوان خمس بدهد؛ فرقی نمیکند آنچه باقی مانده پول پس انداز شده و یا مواد غذایی داخل منزل باشد.
2. در برخی موارد با اینکه انسان بدهی دارد بازهم خمس واجب میشود لذا اینکه می گوید من بدهی دارم پس خمس به من واجب نمی باشد، در همه موارد صحیح نیست مثلا فردی که بابت توسعه در کسب وکار، درامد بیشتر از نیاز زندگی بدهکار باشد این بدهی سبب نمی شود که خمس درامدی که از سال خمسیش زیاد آمده، پرداخت نکند. رساله مراجع مساله 1765و1790 و1791 و 1792، .(اجوبه س924- تبریزی س882- جامع المسائل فاضل ج1 س902- جامع الاحکام صافی ج1 س773-774؛ امام تحریر الوسیله کتاب الخمس– نوری م1748- احکام الواضحه فاضل ص303 – هدایه العباد صافی م1620- منهاج سیستانی ج1/392 خویی، وحید منهاج ج1/348 و جامع المسائل ج1 س645)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد .
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از امیرالمومنین علیه السلام سوال شد چه کارهایی از مصادیق آمادگی برای مرگ است؟ فرمودند: أَدَاءُ الْفَرَائِضِ وَ اجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ وَ الِاشْتِمَالُ عَلَى الْمَکَارِم.
انجام واجبات، ترک محرمات، تخلق به اخلاق حسنه.(امالی شیخ صدوق ،ص 173)
توضیحات
چند نکته درباره غسل:
1- غسل چه واجب باشد مثل غسل جنابت و مس میت وچه مستحب باشد مانند غسل جمعه به دو قسم می شود انجام داد: ترتیبی و ارتماسی . (م360)
2- در غسل ترتیبی به نیت غسل اول سر و گردن بعد طرف راست و بعد طرف چپ بدن را بشوید (فتوی یا احتیاط مشهور مراجع و بنظر برخی از مراجع بعد از سروگردن بدن را بشوید، نیز کافی است: خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی و مکارم )(م362)
3- به نظر اکثر مراجع: اگر در بین غسل کاری که وضو را باطل میکند انجام دهد ،غسل باطل نمىشود لذا غسل صحیح است. (لازم نیست غسل را رها کند و غسل دیگری را انجام دهد بلکه غسل را تمام نماید) البته برای نماز باید وضو هم بگیرد. (مراجع عظام: خوئی، فتوی، تبریزی: احتیاط واجب ؛ بهجت احتیاط به نیت اتمام و اعاده ،وحید اتمام و اعاده )
4.در غسل باید موهاى کوتاهى را که جزء بدن حساب مىشود مانند موهای دست را، بشوید و بنظر اکثر مراجع شستن موهاى بلند لازم نمىباشد بلکه اگر آب را طوری بپوست بدن برساند که موهای بلند؛ تر نشود غسل صحیح است. (شستن موهای بلند لازم است :امام خمینی، نوری، فاضل، مقام معظم رهبری:احتیاطواجب)(رساله مراجع مساله 379و385و386)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از حضرت علی علیه السلام که می‌فرمایند: لَا قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِض.
اعمال مستحبی انسان را به خداوند متعال نزدیک نمی گرداند اگر به واجبات زیان رساند. (نهج البلاغه حکمت 39).
توضیحات
چند نکته درباره نماز های مستحبی:
نکته اول: در حدیث است که نمازهاى نافله، به منزله هدیّه است و در هر صورت اگرصحیح انجام شود پذیرفته مىشود.
با همه تأکید و تشویقى که درباره انجام نمازهاى مستحبى است، شایسته است که اداى آنها از روى علاقه و عشق باشد و انسان، بر خودش آنها را تحمیل نکند. سعى کند که ابتداء آمادگى روحى و علاقه و کشش قلبى بیابد، آنگاه به انجام آنها بپردازد.
بیان نورانی از وجود مبارک حضرت امیر علیه السلام در نهج‌البلاغه هست که فرمود: « إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالاً وَ إِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَی النَّوَافِلِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَی الْفَرَائِضِ» بدرستیکه که قلوب انسانها ، مثل فصول چهارگانه است، یعنی مثل زمان که گاهی بهاری دارد وگاهی پاییزی، گاهی اقبالی دارد و گاهی ادباری. اگر دل در حالت بهار بود، شکوفایی و اقبال داشت، از نوافل نگذرید، سعی کنید، نافله ها را ترک نکنید و اگر دل، آن آمادگی را ندارد، شما بر دل تحمیل نکنید و فقط واجب ها را انجام دهید،به همین دلیل، در نمازهاى مستحب، برخى ارفاقها و تسهیلاتى وجود دارد که در نمازهاى واجب نیست. این آسانگیرى، براى جذب بیشتر افراد است. از جمله اینکه:
1.نماز مستحب را، هم مىتوان ایستاده خواند، هم نشسته.
2. براى نمازهاى واجب، بهتر است انسان به مسجد برود ولى درباره نوافل، چنین دستورى نیست.
3.در نماز مستحب، شکّ میان رکعت اوّل و دوّم، نماز را باطل نمىکند و نمازگزار مىتواند تصمیم بر هر کدام بگذارد.
4.انجام کم و زیادهاى اشتباهى در نماز مستحب، سجده سهو ندارد.
نکته دوم: نماز های مستحبی زیاد است و آنها را نافله گویند و بین نماز های مستحبی به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده است و انها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند.(ولى در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه مىشود.)
نکته سوم: به نظر اکثر مراجع وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح، و بهتر است نزدیک اذان‌صبح خوانده شود. مسافر و کسى که براى او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، مىتواند آن را در اول‌شب بجا آورد. (آیه ا... سیستانی : وقت نافله شب از اول شب است تا اذان صبح)
خداوند متعال همه ما را از نمازگذاران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از حضرت امام محمد باقر علیه السلام که می‌فرمایند: إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ فَرِیضَةٌ عَظِیمَةٌ بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ .
امر به معروف و نهى از منکر دو واجب بزرگ الهى مى‌باشند که سایر واجبات با آنها بر پا مى‌مانند .( وسایل الشیعه ج 16 ، ص119 ، ح 21132)
توضیحات
دو نکته درباره امر به معروف و نهی از منکر :
1. یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر این است که فرد گنهکار اصرار بر تکرار گناهش نداشته باشد لذا اگر انسان شاهد گناه دیگری بود مثلا شاهد بود که نماز فردی قضا شد یا مالی را از دیگری غصب نمود اگر انسان یقین داشته باشد که طرف مقابل اصرار بر تکرار این گناه ندارد یا در صورتی که شک داشته باشد که آیا این فرد قصد دارد این گناه را تکرار کند یا خیر؛ در هر دو صورت انسان نسبت به نهی از منکر وظیفه ندارد.
2. اما در صورتی که شخص گنهکار از گناهش توبه نکرده باشد یا انسان شک داشته باشد که از گناهش توبه کرده است یا نه، واجب است او را به توبه دعوت نماید و البته بر خود شخص گنهکار واجب است از گناه خودش توبه نماید و حقیقت توبه پشیمانی از گناه است یعنی قلبا از گناهش پشیمان شود و تصمیم بر ترک گناه بگیرد و همچنین نسبت به برخی گناهان جبران گذشته واجب است مثلا اگر گناهش ترک نماز و روزه بوده در انجام نماز و روزهای قضا کوتاهی نکند ، خمس، زکات و حق الناس که بر گردن دارد، را پرداخت کند. (تحریر الوسیله ج2 امر به معروف شرط سوم م 5)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام وسلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظّم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایت است از امام صادق علیه السّلام که فرمودند: اَلنَّظرَةُ بَعْدَ النًّظرَةِ تَزرِعُ فی الْقَلبِ الشَّهْوَةَ وَ کَفی بِها لِصاحِبِها فِتْنَة؛
نگاهِ بعد از نگاه (به نامحرم(، بذر شهوت را در دل می کارد و همین برای به فتنه (و گناه) کشاندن صاحب آن نگاه کافی است. (وسائل‌الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۳۹ )
توضیحات
چند نکته درباره احکام نگاه:
1.نگاه کردن مرد به بدن زنان نامحرم و همچنین نگاه کردن به موی آنان، چه با قصد لذت باشد چه بدون آن، حرام است و نگاه کردن به صورت آنان و دستهایشان تا مچ نیز ، اگر با قصد لذت یا ترس افتادن در گناه باشد، حرام است. البته به نظر برخی مراجع (مثل ایت الله سیستانی-بهجت-وحید) حکم نگاه به زنان بدحجاب یا بی حجاب بی باک که اگر کسی آنها را امر به حجاب نماید اعتنا نمی کنند با شرایطی متفاوت است.(استفتائات سیستانی س22)
2.نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم حرام است مگر به جاهایی از بدن که معمولاً مردها نمیپوشانند مثل سر و دستها و قدم پاها که نگاه کردن زن به این جاها اگر بدون شهوت و بدون ترس افتادن در گناه باشد، اشکال ندارد.
3.نگاه کردن به عکس و فیلم های مستهجن و مبتذل مطلقا حرام است هر چند به قصد لذت نباشد. (امام ،تبریزی، فاضل ، وحید، سیستانی: فیلم مبتذل در صورتی که قصد لذت نباشد بنابر احتیاط واجب حرام است)( مکارم استفتائات ج 2 م 1048، رساله جامع ج 2 م 1441 اجوبه الاستفتائات رهبری س 1314و 1313)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد .
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که فرمودند: إِنَّ الْغَضَبَ مِنْ الشَّیْطَانِ و َإِنَّ الشَّیْطَانَ خُلِقَ مِنْ النَّارِ وَ إِنَّمَا تُطْفَأُ النَّارُ بِالْمَاءِ فَإِذَا غَضِبَ أَحَدُکُمْ فَلْیَتَوَضَّأْ.
غضب و خشم از شیطان و شیطان از آتش آفریده شده است و آتش با آب خاموش مى شود، پس هرگاه یکى از شما به خشم آمد و غضبناک شد، وضو بگیرد.(نهج الفصاحه ص 286 ، ح 660)
توضیحات
وضو طهارت باطنی است که با انجام آن انسان می تواند کلمات مقدس را لمس و مس کند؛ در روایات معصومین علیهم السلام برای وضو آثار زیادی بیان شده مثلا با وضو خوابیدن موجب این است که خواب عبادت محسوب شود یا اینکه با طهارت غذا خوردن فقر را دور می کند؛ لذا بسیاری از امور مستحب است که با طهارت انجام شود.
اماچند نکته کوتاه درباره احکام وضو:
1.یکی از شرایط وضو این است که اعضا وضو هنگام شستن و مسح کردن پاک باشد، لذا اگر عضوی از اعضا وضو مانند دست یا صورت نجس است باید ابتدا آنرا تطهیر کرده و بعد به نیت وضو شسته و مسح شود. (مخالف، بهجت: مگر اینکه بوسیله وضو گرفتن و یا غیر آن بطور اتفاقی پاک شده باشد. سیستانی: اگر عضو متنجس با یک بار شستن پاک می گردد و آب کر یا جاری باشد در این صورت با فرو بردن عضو در آب به نیت وضو یا با شستن عضو زیر شیر متصل به کر یا جاری هم عضو تطهیر می شود و شستن وضویی محقق می شود).(رساله مراجع شرط ششم م 2776؛277).
2.در اعضاء وضو و غسل مانعی از رسیدن آب نباشد و در صورت وجود مانع باید برطرف شود هرچند برطرف‌کردن آن هزینه داشته باشد.
3.اگر در اعضا وضو چیزی‌چسبیده باشد مانند چسب یا رنگ یا ناخن و مژه مصنوعی چنانچه بر طرف کردن اینها هر چند با هزینه کردن امکان نداشته باشد یا سختی غیر قابل تحملی داشته باشد اگر علاوه بر‌غسل و وضویجبیره ای،تیمم هم انجام شود به نظر همه مراجع مکلف به وظیفه خودش عمل کرده است و وضوی جبیره است این است که به صورت معمولی فرد وضو بگیرد و هنگامی که به مانع می رسد دست خیس روی مانع بکشد. (جهت اطلاع آیه ا... سیستانى: وظیفه‌اش تیمّم است مگر آن که آن چیز در مواضع تیمّم باشد که در این صورت لازم است بین وضو و تیمّم جمع کند و اگر آن چیزى‌که چسبیده دوا باشد، حکم جبیره را دارد. آیات عظام خوئى، تبریزى زنجانی: وظیفه‌اش تیمّم است، (آیه ا...تبریزى: مگر در صورتى که در جاى تیمم هم چسبیده باشد که در این صورت، وضو یا غسل کافى است).آیات عظام امام خمینی،فاضل، مکارم، بهجت، نوری،: وضوی جبیره بگیرد.آیات عظام گلپایگانى، صافى: و بنا بر احتیاط واجب اگر تمام یا بعض محلّ تیمّم بى‌مانع باشد، تیمّم هم بنماید.رساله مراجع مساله 338،)
خداوند متعال همه محبین اهل بیت علیهم السلام را از پاکان قراردهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت است که می‌فرمایند: لِلمُصَلّى حُبُّ المَلائِکَةِ وَ هُدىً و ایمانٌ وَ نورُ المَعرفَةِ وَ بَرَکَةٌ فِى الرِّزقِ؛
کسی که نماز می خواند ملائکه او را دوست دارند و نماز خواندن سبب هدایت، ایمان، نور معرفت و همچنین سبب برکت در روزى است. (خصال ج 2ص 522)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباه قرائت نماز:
1. انسان واجب است که کلمات حمد و سوره و ذکرهای نماز را به صورت صحیح بخواند و اگر نمی داند باید به صورت صحیح یاد بگیرد تا غلط نخواند و چنانچه عمدا غلط بخواند یا در یادگیری کوتاهی کند نمازش باطل است و اگر انسان بخواهد سوره ای را در نماز بخواند که حفظ نیست، می تواند از روی قرآن سوره را بخواند. (عروه مساله القرائه33)
2- مردان باید در نماز صبح و مغرب و عشاء ، یا قضای نماز صبح و مغرب و عشاء، حمد و سوره را حتی حرف آخر آنها را بلند بخوانند ولی در نمازهای ظهر و عصر باید آهسته بخوانند البته کسی که نماز جماعت میخواند در رکعتهایی که وظیفه اش خواندن حمد و سوره می‌باشد، واجب است حمد و سوره را آهسته بخواند و در این مساله فرقی بین نمازها وجود ندارد مثلا کسی که در رکعت سوم امام جماعت به نیت قضای نماز صبح اقتدا کند باید حمد و سوره را آهسته بخواند. (رساله مراجع مساله 993)
خداوند متعال همه ما را از نماز گزاران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت است که می‌فرمایند: مَن قَضَى لأخیهِ المُؤمِنِ حاجَةً کانَ کَمَن عَبَدَ اللّه دَهرَهُ.
کسى که حاجت برادر مؤمن خود را برآورده سازد، مانند کسی است که تمام عمر خود را مشغول عبادت بوده است. (الأمالى طوسى،481)
توضیحات
چند نکته درباره عاریه:
1-یکی از قرار داد های شرعی عاریه است و عاریه این است که وسیله خود را به دیگری بدهد تا از آن رایگان استفاده کند مثلا انسان مدتی ماشین خود را به دوست یا شخص دیگری می دهد تا رایگان استفاده کند. ( رساله مراجع م2344)
2-کسی که چیزی را مانند گوشی یا ماشین یا وسیله دیگری را به عنوان عاریه و استفاده رایگان گرفته، نمی تواند بدون اجازه صاحبش به فرد دیگری بدهد. (م2358)
3-مالی را که انسان عاریه گرفته اگراز بین برود یا معیوب بشود در صورتی که کوتاهی نکرده است ضامن نیست و لازم نیست خسارت را جبران کند اما در سه صورت ضامن است و باید جبران کند:
1.در نگهداری مال یا وسیله کوتاهی کرده یا در استفاده زیاده روی نماید.
2.اگر شرط بشود در صورت خسارت جبران کند.
3.چیزی که برای استفاده رایگان و عاریه گرفته طلا یا نقره باشد. (رساله مراجع مساله2349).
خداوند متعال توفیق خدمتگزاری به بندگانش را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم است که می‌فرمایند: روز قیامت در لحظه‌ی حسابرسی عده‌ای زبان به گله باز می‌کنند و میگویند این پرونده اعمال ما نیست زیرا ما در دنیا کارهای نیک بسیاری انجام دادیم، در جواب خطاب میشود: ذَهَبَ عَمَلُکَ بِاغْتِیَابِ النَّاسِ،
(خیر چنین نیست، اشتباهی صورت نگرفته بلکه ) اعمال خیر تو به خاطر غیبت‌هایت از بین رفته ( و در نامه عمل غیبت شونده نوشته شده است) . ( جامع الأخبار، ص و محدث نورى، مستدرک الوسائل، ج9،ص121،ح10418. )
توضیحات
چند نکته در مورد غیبت:
1.یکی از گناهان کبیره غیبت است و غیبت به نظر اکثر مراجع یعنی انسان عیب پنهانی کسی را در غیاب و پشت سرش نزد دیگری بیان کند هر چند بیان عیب به قصد اهانت و پایین آوردن شخصیت آن فرد نباشد. ( نظر حضرت امام ره و مقام معظم رهبری مد ظله العالی : بیان عیب در صورتی غیبت است که به قصد تنقیص و عیب جویی باشد.بهجت:عیب به طوری باشد که چنانچه غیبت شونده، بشنود ناراحت می شود)
2.در حرام بودن عیب مخفی ، فرقی ندارد عیب در بدنش باشد یا آنکه در رفتار یا اخلاق یا سخنان و گفتارش باشد و همچنین فرقی نمیکند عیب طرف را بگوید یا بنویسد یا تصویر و فیلمش را پخش کند .(مشهور؛ استفتائات مکارم ج1 س 552، ج1 س 554، ج3 س 486)
3-.همانطوری که غیبت کردن حرام است، چنانچه انسان غیبت را شنید در صورت شرایط نهی از منکر ، باید نهی از منکر کند یا صحبت دیگری به میان آورده شود تا غیبت قطع شود.
4.هر کسی مرتکب این گناه شده باید توبه کند و برخی از مراجع عظام (مثل مرحوم آیت الله بهجت و مقام معظم رهبری ) می‌فرمایند: انسان از شخصی که از او غیبت نموده باید حلالیت بطلبد بشرطی که مفسده ای بر‌آن مترتب نشود مثلا سبب کدورت نگردد و اگر حلالیت طلبیدن مفسده دارد همین که برای او از خدا طلب آمرزش کند، کافی است. (استفتائات بهجت ج 4 ص 562 س6475 و توضیح المسانل مراجع ج 2ص833 م31و خویی و تبریزی رساله 2824، استفتائات امام ج3 س59-58 حضرات امام، استفتائات‌س9و 16و53- مکارم، استفتائات ج1س552- فاضل جامع الاحکام ج1س982، منهاج سیستانی ج1ص 17)
خداوند متعال به همه توفیق ترک گناه و معصیت عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از امام باقر علیه السلام روایت شده که فرمودند: و َاللّهِ لَحَدیثٌ تُصیبُهُ مِن صادِقٍ فى حَلالٍ و َحَرامٍ خَیرٌ لَکَ مِمّا طَلَعَت عَلَیهِ الشَّمسُ حَتّى تَغرُبَ؛
به خدا قسم اگر از شخصى راستگو حدیثى درباره حلال و حرام بشنوى، از آنچه که آفتاب بر آن طلوع و غروب مى کند براى تو بهتر است.(کافی(ط-الاسلامیه) مقدمه ص 7 -محاسن ص227، ح157)
توضیحات
چند نکته در مورد قرارداد اجاره:
1-قرارداد اجاره شرایطی دارد از جمله اینکه باید در موقع قراداد مدت اجاره و مبلغ اجاره کاملا مشخص باشد و چنانچه شرایط اجاره رعایت نشود، اجاره باطل است و سکونت در آن مکان که اجاره داده شده باید با اجازه مالک خانه باشد.
2-قرارداد اجاره یک طرفه قابل فسخ نیست بنابراین چنانچه مستاجر بخواهد یکطرفه بدون توافق با صاحبخانه قرار داد را فسخ کند و مسکن را تخلیه کند باز هم باید اجاره باقی مانده مدت را بپردازد همانطور که صاحب خانه حق ندارد به بهانه این که مثلا فرزندم می خواهد آنجا سکونت کند مستاجر را بیرون کند.
3-بعد از تمام شدن مدت اجاره، مستاجر حق ندارد بدون رضایت صاحب خانه در آن خانه توقف و سکونت کند و چنانچه بدون رضایت مالک سکونت کند کارش گناه و نمازش در آن مکان باطل و ضامن اجاره مدت سکونت می باشد. .(رساله مراجع م 2190 و 2191و2193و 2195 و 2196 و 2211)
خداوند متعال موجبات خانه دارشدن مستاجرین را تسهیل فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم از امام صادق علیه السلام روایت است که می‌فرمایند: مَنْ‌تَعلَّم ِلِلّهِ و عَمِلَ ِلله وَ عَلَّم ِلله دُعِیَ فی مَلکوتِ السّماواتِ عظیماً؛
کسیکه برای خدا علم را بیاموزد و به آن عمل کند و به دیگران نیز یاد دهد، در آسمان‌ها از او به بزرگی یاد میشود. (امالی طوسی: ص168 ، ح280)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره تعلیم و یاد دادن مسائل شرعی :
1.اگر فردی در موردی بی‌اطّلاع از حکم شرعی باشد و به علّت ندانستن مسأله شرعی، واجبی را‌ترک و یا حرامی را مرتکب گردد ،در صورتی که فرد جاهل، درصدد تعلّم و فراگیری است و احتمال تأثیر نیز وجود داشته باشد، ارشاد وی و یاد دادن مسأله شرعی به او واجب است؛ که به اصطلاح ارشاد جاهل گفته میشود و این کار را امر به معروف و نهی از منکر نمی‌گویند. بنابراین کسی که نمی‌داند استفاده از انگشتر طلا بر مرد حرام است یا گوش دادن به موسیقی لهوی و غنا‌حرام است یا پوشش قدم پای زن در مقابل نامحرم واجب است و به علّت جهل به حکم شرعی و ندانستن مسائل محلّ ابتلایش، این موارد را رعایت نمیکند، ارشاد او با وجود شرایط واجب است.
2.اگر کسی حکم شرعی را می‌داند و از روی اشتباه و فراموشی موضوعی را به نادرستی مرتکب شده است در این صورت تذکر دادن واجب نیست مثلا کسی که می داند خوردن و آشامیدن روزه را باطل میکند و از روی فراموشی اقدام به‌خوردن میکند. در این مورد تذکر دادن به او واجب نیست یا اگر کسی از روی اشتباه، قبله را رعایت نکرده است تذکر دادن واجب نیست. البته اگر موضوع از موضوعات بسیار مهم باشد تذکر دادن لازم است مثلا فردی از روی اشتباه بخواهد مرتکب قتل شخصی شود که در این صورت ارشاد و راهنمایی واجب است.
خداوند متعال همه ما را از عاملین امر به معروف و نهی از منکر قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام‌علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم شخصی به محضر رسول خدا صلی الله علیه و آله شرفیاب شد و به آن حضرت عرض‌کرد که دوست دارم دعایم مستجاب شود؛ چه کنم؟ پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به او فرمود: طَهِّرْ مَأْکَلَکَ وَ لَا تُدْخِلْ بَطْنَکَ الْحَرَامَ؛
لقمه‌ات را پاککن [تا مبادا به حرامی‌آلوده باشد] و مراقب باش هیچ نوع حرامی را مصرف نکنی. (خوراک خود را پاکیزه کن و غذای حرام نخور) (وسائل الشیعة ؛ ج7 ؛ ص145)
توضیحات
چند نکته در رابطه با کسب روزی حلال:
1-خداوند روزی انسانها را از راه حلال مقدر فرموده و کسبهای حلال در دین مقدس اسلام فراوان است ودرامدی هم که بدست‌می‌آید را نیز شرعا بایددر راه حلال خرج کرد و مصرف کردن مال در راه حرام جایز نیست.طبق معارف دین روزی هر کسی بر عهده خداوند است که البته با کار و تلاش به دست می آید و انسان وظیفه دارد روزیی را که خداوند برایش مقدر کرده از راه حلال کسب نماید و یکی از سوالات مهمی که در قیامت می پرسند از درآمد و ثروت انسان است که طبق روایتی از رسول اعظم صلی الله علیه و آله و سلم در قیامت نمی گذارند شخص قدم از قدم بردارد مگر اینکه به چند سوال پاسخ دهد که یکی از اموال است که از چه راهی به دست آورده.
2-از نظر شرع مقدس اسلام برخی از کسب و‌کار‌ها علاوه بر‌حرام بودن خود کار، معامله باطل و درامدش نیز حرام بوده و معنای حرام بودن درامد این است که انسان مالک وجهی که بین دو طرف انتقال می‌یابد، نمی شود و مدیون است و باید آن پول را به صاحبش برگرداند که به برخی از این کسبها اشاره میشود:
1-درآمدی که از راه فروش سی دی و فیلم های مبتذل و خلاف عفت و حیا یا فروش شراب و مسکرات و مانند اینها بدست آید.
2-درآمدی که از راه رشوه و قمار و ربا و دزدی و اداره مجالس گناه و از این قبیل موارد، بدست می آید.
3.پولی که از بیت المال بر خلاف مقررات و اجازه حاکم شرع برداشت شده است.
خداوند متعال توفیق کسب روزی حلال را به همه مومنین عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد.
