بیان بین الصلاتین
اهمیت و آداب ماه رجب 
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. با تبریک حلول ماه رجب و میلاد امام باقر علیه السلام از حضرتش روایت شده که فرمودند:مَنْ صَامَ مِنْ رَجَبٍ یَوْماً وَاحِداً مِنْ أَوَّلِهِ أَوْ وَسَطِهِ أَوْ آخِرِهِ أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ الْجَنَّهَ وَ جَعَلَهُ مَعَنَا فِی دَرَجَتِنَا یَوْمَ الْقِیَامَهِ
هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، از اوّل یا وسط یا آخر ماه باشد، خداوند متعال بهشت را بر او واجب کند روز و قیامت با ما هم درجه اش‌سازد. (وسائل الشیعة، ج10، ص: 473 چاپ قم)
توضیحات
چند نکته درباره اعمال ماه رجب:
1. روزه گرفتن در اول ماه رجب بلکه در تمامی ایام ماه مستحب است اما توجه شود کسی‌که دارای روزه قضا هست نمی‌تواند روزه مستحبی بگیرد و همچنین کسی که مسافر و نمازش شکسته است نمی‌تواند روزه بگیرد و به نظر اکثر مراجع کسی که بابت ماه رمضان سال گذشته دارای روزه قضا می باشد لازم است که تا رمضان سال‌جدید قضای روزه خود را بگیرد ( امام گلپایگانی رهبر معظم انقلاب، وحید: احتیاط واجب فاضل مکارم: فتوی. مخالف خویی سیستانی:احتیاط مستحب عروه، روزه، فصل فی احکام القضاء، م18؛ منهاج، م1047؛ رهبری، سایت، روزه، س273؛)
2. غسل کردن در اول ماه رجب سفارش شده ،که روش انجام غسلهای مستحبی با غسلهای واجب تفاوتی ندارد.
3. استغفار کردن در این ماه سفارش شده است.
4. دعا و نماز های مختلفی در این ماه وارد شده است که برای اطلاع از جزئیات آنها به مفاتیح الجنان مراجعه شود.
خداوند متعال به همه ما توفیق علم و عمل عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
امر به معروف
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. در روایت است از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله که میفرمایند: لَتَأْمُرُنَّ بِاَلْمَعْرُوفِ وَ لَتَنهُنَّ عَنِ المُنکَرِ أَوْ لَیَعُـمَّنـَّـکُمْ عـَذابُ اللّه.
امر به معروف کنید و از کارهای زشـت نهى کنید و گرنه عـذاب خدا همه شـما را فراخواهد گرفت. (وسائل الشیعة ؛ ج16 ؛ ص135)
توضیحات
چند نکته درباره امر به معروف و نهی از منکر:
1. یکی از واجبات دین امر به معروف و نهی از منکر است و ترک آن معصیت است و حتی اگر کسی خودش در خفا و پنهان گناهی را مرتکب شود باز هم در صورت مشاهده همان گناه از دیگری باید نهی از منکر کند. (مراجع م2786 در ملحقات رساله امام و فاضل و نوری)
2. اگر انسان گناهی مانند غیبت، رشوه و ربا‌خواری، بدحجابی و پایمال کردن بیت المال و منکرات دیگر مثل استفاده از موسیقی حرام در عزاداری را مشاهده کند نگوید به من ارتباطی ندارد و کسی هم که به او تذکر داده می شود نمی تواند بگوید به تو ارتباطی ندارد و اگر هم گفت نباید اعتنا کرد و ناراحت شد و بهترین سلاح فریضه امر به معروف و نهی از منکر زبان است؛ آن هم با زبانی نرم و بدور از خشم و نفرت، و اگر تمامی افراد جامعه به همین مقدار عمل کنند به تعبیر مقام معظم رهبری گناه در جامعه خواهد خشکید.
3. امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفه و تکلیف الهی است و انسان نمی تواند به بهانه اینکه دیگران به این وظیفه عمل نمی کنند، این امر مهم را در جایی که شرایطش هست ترک کند و همین که هر کدام از مومنین به وظیفه خود عمل کنند در نتیجه یک امر همگانی شده و تاثیرگذار خواهد بود.
خداوند متعال همه ما را اهل علم و عمل قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
غیبت
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحمن الرحیم در روایت است از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم که میفرمایند: روز قیامت در لحظه‌ی حسابرسی عده‌ای زبان به گله باز می‌کنند و می‌گویند این پرونده اعمال ما نیست زیرا ما در دنیا کارهای نیک بسیاری انجام دادیم، در‌جواب خطابمیشود:ذَهَبَ عَمَلُکَ بِاغْتِیَابِ النَّاسِ.
(خیر چنین نیست، اشتباهی صورت نگرفته بلکه) اعمال خیر تو به خاطر غیبت‌هایت از بین رفته است.(و در نامه عمل غیبت شونده نوشته شده است). (جامع الأخبار ،ص و محدث‌نورى، مستدرک الوسائل، ج9،ص121،ح10418. )
توضیحات
چند نکته در مورد احکام غیبت:
1. یکی از گناهان کبیره غیبت است و غیبت به نظر اکثر مراجع یعنی انسان عیب پنهانی کسی را در غیاب و پشت سرش نزد دیگری بیان کند هر چند بیان عیب به قصد اهانت و پایین آوردن شخصیت آن فرد نباشد. ( اکثر مراجع مخالف رهبری حضرت‌امام:غیبت به قصد تنقیص و عیب جویی باشد.بهجت:عیب به طوری باشد که چنانچه غیبت شونده،بشنود ناراحت می شود)
2. در حرام بودن عیب مخفی ، فرقی ندارد عیب در بدنش باشد یا آنکه در رفتار یا اخلاق یا سخنان و گفتارش باشد و همچنین فرقی نمیکند عیب طرف را بگوید یا بنویسد یا تصویر و فیلمش را پخش کند (مشهور؛ استفتائات مکارم ج1 س 552، ج1 س 554، ج3 س 486)
3. همانطوری که غیبت کردن حرام است،چنانچه انسان غیبت را شنید‌در صورت شرایط نهی از منکر باید نهی از منکر کند یا صحبت دیگری به میان آورده شود تا غیبت قطع شود.
4. هر کسی مرتکب این گناه شده باید توبه کند. برخی از مراجع عظام (مثل مرحوم آیت الله بهجت و مقام معظم رهبری) میفرمایند: انسان از شخصی که از او غیبت نموده باید حلالیت بطلبد بشرطی که مفسده ای بر آن مترتب نشود مثلا سبب کدورت نگردد و اگر حلالیت طلبیدن مفسده دارد همین که برای او از‌خدا طلب‌آمرزش‌کند کافی‌است. (استفتائات بهجت ج 4 ص 562 س6475 و توضیح المسانل مراجع ج 2ص833 م31 و خویی و تبریزی رساله 2824، استفتائات امام ج3 س59- 58، حضرات امام، استفتائات‌س9و 16و 53- مکارم، استفتائات‌ج1س552؛ فاضل جامع الاحکام ج1 س982،منهاج سیستانی ج1ص 17)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: یَا أیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِأزوَاجِکَ وَ بَنَاتِکَ وَ نِسَاءِ‌المُؤمِنِینَ یُدنِینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أدنَی أن یُعرَفنَ فَلَا یُؤذَینَ.
ای پیامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنه بگو پوشش سر خود را بلند گیرند (تا تمام بدنشان را بپوشاند). این برای آن است که (به عفت) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند. (سوره احزاب آیه 59)
توضیحات
چند نکته در مورد لباس و پوشش اسلامی:
1. اسلام سفارش به منظم و پاکیزه بودن لباس کرده است و از صفات مومنین می باشد و با لباس نو و زیبا مخالف نمی باشد.
2. کمک کردن به افرادی که توانائی تهیه لباس برای خود یا فرزندان در ایام عید را ندارند یک نوع کار خیر و صدقه برای انسان محسوب می شود که مستحب میباشد.
3. اما خرید و فروش و استفاده از بعضی از لباسها جایز نمی باشد که به برخی از موارد آن اشاره می شود:
الف: لباسهائی که با عفّت و پوشش اسلامى منافات داشته باشد.
ب: لباسهائی که باعث ترویج فرهنگ غربى‌که دشمن فرهنگ اسلامى است باشد.
ج: خرید لباسهائی که باعث وارد شدن ضرر به اقتصاد کشور اسلامی گردد.
د: خرید کالاهائی که باعث تقویت اقتصاد دشمنان اسلامی برای استعمار و استثمار سرزمینهای اسلامی شود.اجوبه الاستفتائات مساله 1373 و 1376.
خداوند متعال به همه ماتوفیق عمل به وظایفمان راعنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم روایت شده که می فرمایند: أَقْرَبُ مَایَکُونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ إِذَا دَعَا رَبَّهُ وَ‌هُوَ سَاجِدٌ.
نزدیک ترین حالت بنده نسبت به خدا زمانی است که در سجده خدا را می خواند. الکافی / ج3 / ص : 321.
توضیحات
چند نکته درباره احکام سجده :
1. سجده باید بر زمین و چیزهاى غیر خوراکى که از زمین مىروید باشد مانند خاک و سنگ و چوب و برگ درخت و... . البته برای سجده بهتر از هر چیز تربت حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام می باشد.
2. سجده بر کاغذ در صورتی صحیح است که از چوب یا چیزی که سجده بر آن صحیح است ساخته شده باشد. (صافی،گلپایگانی، بهجت،: احتیاط واجب بر کاغذی که از پنبه ساخته شده سجده ننماید.)(م 1083و 1076و1082،)
3. باید بین پیشانى و آنچه بر آن سجده مى‌کند چیزى نباشد، پس اگر مهر بهقدرى چرک باشد که پیشانى به خود مهر نرسد سجده باطل است، ولى اگر مثلا رنگ مهر تغییر کرده باشد، اشکال ندارد.(م ١٠٦٠)
4. به نظر اکثر مراجع عظام: اگر انسان بعد از سجده بفهمد پیشانى را روى چیزی گذاشته که سجده بر آن باطل است اشکال ندارد و نمازش صحیح است ( مخالف خوئی و زنجانی و وحید).م ١٠٨٩
خداوند متعال عبادات ما را مورد قبول درگاهش قرار دهد به برکت صلوات بر محمد وآل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام رضا علیه‌السلام که می فرمایند:اِنَّما جُعِلَتِ الْجَماعَةُ لِئَلَّا یَکُونَ الْاِخْلاصُ وَ التَّوْحیدُ وَ الْاِسْلامُ وَ الْعِبادَةُ للَّهِ اِلَّا ظاهِراً مَکْشُوفاً مَشْهُوراً
نماز به صورت جماعت قرار داده شده است، تا اخلاص ،توحید و یگانگی ، اسلام و عبادت براى خداوند آشکار، و همگانی‌گردد.(وسائل الشیعه، ج5، ص372)
توضیحات
در دین مبین اسلام و قرآن کریم به وحدت و اجتماع مسلمانان که یکی از مصادیق آن نماز جماعت است، اهمیت داده شده و همچنین اجر و ثواب اعمالی عبادی مثل نماز ها اگر به جماعت اقامه شود بسیار بیشتر از غیر آن است ؛ چرا که انسان در میان جمع افراد مومن رشد می کند و می تواند کمالات بیشتری کسب کند و خداوند این حضور در جمع مومنان را دوست دارد.
اما دو نکته کوتاه درباره احکام نماز جماعت:
1. مستحب است مومنین نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند و حاضر نشدن به جماعت از روی بی اعتنایی جایز نیست و نماز جماعتی که مختصر بخواند از نماز فرادایی که آن را طول بدهد بهتر است.
2. کسی که مسافر است و یا دیر به جماعت رسیده اگر بخواهد در رکعت سوم یا چهارم اقتدا کند چنانچه در‌حالی که امام ایستاده است بخواهد اقتدا کند، باید حمد و سوره را آهسته بخواند و اگر برای خواندن سوره وقت ندارد باید حمد را تمام کند و در رکوع (یا سجده) خود را به امام جماعت برساند ،اگر می‌داند که برای خواندن حمد زمان کافی ندارد ( بنا بر احتیاط واجب) باید صبر کند تا امام به رکوع برسد بعد اقتدا کند لذا در حالی که امام بعد از تکبیر در‌حال رفتن به رکوع است نیز اقتدا نکند.(مشهور رساله مراجع مسأله 1442؛ غیر‌مشهور: خوئی، بهجت، تبریزی، سیستانی: خودش را به رکوع برساند ، م 1441)
خداوند متعال توفیق شرکت در نماز جماعت را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. در روایت است از امام صادق علیه السلام که میفرمایند: بَرُّوا آبائَکُمْ یَبُرَّکُمْ أبْناوُکُمْ
به والدینتان نیکی کنید تا فرزندانتان به شما نیکی نمایند.(وسایل الشیعه، ج ۱۴، ص ۷۹)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره وظایف والدین و فرزندان:
1. واجب است فرزندان در برابر والدین ادب در گفتار و رفتار را رعایت کنند هر چند پدر و مادر در حق فرزند ظلم کرده باشد و چنانچه فقیر باشند نیاز مادی پدر و مادر در حد متعارف و شانشان تامین کنند.
2. اگر پدر و مادر دستوری بدهند که گناه نباشد و مخالفت با دستورشان سبب اذیت و ناراحتی ایشان شود اطاعت لازم است.( از روی دلسوزی به فرزند: امام خمینی، سیستانی‌‌عمل کردن به گفته ایشان واجب است)
3. بر والدین هم واجب است که فرزندانشان را تربیت دینی کنند لذا چنانچه پدر و مادر نسبت به دوری از نامحرم و حجاب دخترشان یا احترام به حقوق واجب دیگران از کودکی کوتاهی کنند و فرزند در زمان بلوغ رعایت نکند شرعا مسئول خواهند بود. لذا والدین باید مراقب حجاب و اعمال دینی فرزندانشان باشند. ( استفتاءات(بهجت)،ج4،س5041,ص:131؛استفتاءات (امام‌خمینى)، ج3، حقوق والیدین, س78و 85و 82,ص:596؛ رساله مراجع‌م 1295) .
خداوند متعال توفیق عمل به وظائف دینی را به همه ما‌عنایت فرماید به برکت صلوات بر‌محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم، در روایتی از أمیر المومنین علی علیه السلام روایت شده که فرمودند: صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ
صله رحم نعمت‌ها را فراوان مى‌کند و سختى‌ها را از بین مى‌برد. (شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غرر الحکم و در رالکلم ج4،ص204، ح5836)
توضیحات
امام صادق علیه السلام فرمود: « ما چیزی را جز صله‌ی رحم، سراغ نداریم که عمر را زیاد کند؛ تا آنجا که گاهی تا زمان مرگ یک نفر، سه سال مانده است، ولی او اهل صله ی رحم می‌شود. آنگاه خداوند، سی سال بر عمرش می افزاید و سی و سه سال دیگر زنده می ماند. و گاهی اجل کسی سی و سه سال است، اما به خاطر قطع رحم و گسستن رابطه ی خویشاوندی،خداوند سی سال از عمرش کم می‌کند و سه سال زندگی می کند. رسول خدا صل الله علیه و آله وسلم فرمود:« صله‌ی رحم، به عمر اضافه می‌کند، و فقر را از بین می‌برد»
پیامبر اکرم صل الله علیه و آله وسلم فرمود: « کسی که زیادی و توسعه ی رزق و روزی و افزونی عمر خوشحالش می کند، صله ی رحم کند. امام باقر علیه السلام فرمود: « صله‌ی رحم نفس را پاکیزه، و روزی را زیاد می کند.» حضرت علی‌‌علیه السلام فرمود: « گاه خانواده ای از نیکان، به علت قطع ارتباط با یکدیگر، از رحمت حق محروم می مانند و گاه خانواده ای از افراد فاسق به سبب ارتباط با یکدیگر، مشمول روزی ها و نعمت های حق تعالی می گردند.»
اما دو نکته کوتاه درباره احکام صله رحم :
1. قطع رحم و ترک رابطه با خویشاوندان و فامیل، مانند پدر و مادر و برادر و خواهر و دیگر خویشان حرام است هر چند این فامیل زودتر قطع رابطه کرده باشد و یکی از شیوه‌های صله رحم حاضر شدن در منزل ارحام است ولی صله رحم منحصر به ملاقات حضوری در منزل فرد نیست و فرد می‌تواند با تماس تلفنی، پیامک، جویا شدن از احوال او با واسطه؛ یا با احسان به او هر چند از طریق ارسال کمک مالی برایش در مواردی که احتیاج به کمک مالی دارد و مانند آن، این وظیفه الهی را انجام دهد.
2. اگر نوع خاصی از صله رحم با خویشاوند مثلا ملاقات حضوری موجب تأیید کار حرام او یا تشویق او بر ارتکاب گناه می شود یا موجب ابتلای خود فرد یا خانواده و فرزندان به گناه می‌شود، آن نوع صله رحم جایز نیست و فرد موظّف است به شیوه دیگری مثلا از طریق تلفن یا راه دیگری صله رحم را انجام دهد.
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم حضرت علی علیه السلام حدیث زیبایى را از رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم نقل مى‌کنند که آن حضرت فرمودند: ما اُهْدِىَ إِلَى الْمَیِّتِ هَدِیَّةٌ وَ لا اُتْحِفَ تُحْفَةٌ أَفْضَلُ مِنَ الإِسْتِغْفارِ
هیچ چیزى به شخص میت هدیه نمى گردد و هیچ سوغاتى براى او برده نمى شود که برتر از استغفار و طلب آمرزش باشد. (الجعفریات: 228; مستدرک الوسائل 2: 112 ح1570)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره زیارت قبور:
1. زیارت اهل قبور در تمام ایام سفارش شده و در صبح روز شنبه و روز دوشنبه و پنجشنبه و خصوصا عصر پنجشنبه بیشتر سفارش شده است.
2. مستحب است دست را روی قبر بگذارد و رو به قبله هفت مرتبه سوره قدر بخواند همچنین قرائت سوره های یس ، حمد ، معوذتین (سوره های ناس و فلق) و آیه الکرسی مستحب است .
3.همچنین دعا کردن و حاجت خواستن نزد قبر پدر و مادر مستحب است و باید توجه داشته باشیم که بهترین راه احسان به اموات ، انجام واجباتی است که از آنها قضا شده مثل نماز و روزه، دادن بدهکاریهای میت و پرداخت رد مظالم؛ که رد مظالم در جایی است که میدانیم به کسی بدهکار بوده ولی به طلبکار دسترسی نداریم و بعد از انجام واجبات میت انجام خیرات مثل ساختن مسجد، مدرسه علمیه، بیمارستان و وقفیات... که باقی می ماند و از کارهای بسیار خوب برای میت است. ( العروه الوثقی، مستحبات الدفن 35و احکام الاموات مساله2؛ رساله مراجع م 2719 و 272- 2722)
خداوند متعال همه اموات را مورد رحمت و مغفرت خودش قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله که میفرمایند: لَتَأْمُرُنَّ بِاَلْمَعْرُوفِ وَ لَتَنهُنَّ عَنِ المُنکَرِ أَوْ لَیَعُـمَّنـَّـکُمْ عـَذابُ اللّه.
امر به معروف کنید و از کارهاى زشـت نهى کنید و گرنه عـذاب خدا همه شـما را فراخواهد گرفت. (وسائل الشیعة ؛ ج16 ؛ ص135)
توضیحات
چند نکته درباره امر به معروف و نهی از منکر:
1. یکی از واجبات دین امر به معروف و نهی از منکر است و ترک آن معصیت است و حتی اگر‌کسی خودش در خفا و پنهان گناهی را مرتکب شود باز هم در صورت مشاهده همان گناه از دیگری باید نهی از منکر کند. (مراجع م2786 در ملحقات رساله امام و فاضل و نوری)
2. اگر انسان گناهی مانند غیبت، رشوه و ربا خواری، بدحجابی و پایمال کردن بیت المال و منکرات دیگر مثل استفاده از موسیقی حرام را مشاهده کند نگوید به من ارتباطی ندارد و کسی هم که به او تذکر داده می شود نمی تواند بگوید به تو ارتباطی ندارد و اگر هم گفت نباید اعتنا کرد و ناراحت شد و بهترین سلاح فریضه امر به معروف و نهی از منکر زبان است؛ آن هم با زبانی نرم و بدور از خشم و نفرت، و اگر تمامی افراد جامعه به همین مقدار عمل کنند به تعبیر مقام معظم رهبری گناه در جامعه خواهد خشکید.
3. امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفه و تکلیف الهی است و انسان نمی تواند به بهانه اینکه دیگران به این وظیفه عمل نمی کنند، این امر مهم را در جایی که شرایطش هست ترک کند و همین که هر کدام از مومنین به وظیفه خود عمل کنند در نتیجه یک امر همگانی شده و تاثیرگذار خواهد بود.
خداوند متعال همه ما را اهل علم و عمل قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام رضا علیه‌السلام که میفرمایند: اِعْلَمْ أَنَّه مَنِ اسْتَدانَ دَیْنا وَ نَوى قَضاءَهُ، فَهُوَ فى أَمانِ اللّه‌حَتّى یَقْضیَهُ، فَإنْ لَمْ یَنْوِ قَضاءَهُ فَهُوَ سارِقٌ
کسى که قرض بگیرد در صورتى‌که تصمیم داشته باشد آن را پس دهد در امان خداست تا آن را اداء کند ولى اگر تصمیم نداشته باشد آن را به‌صاحبش برگرداند، دزد محسوب مى شود.(فقه الرضا ص 268)
توضیحات
در روایات معصومین علیهم السلام قرض گرفتن مکروه شمرده شده و مذمت شده مگر در موارد خاص و اضطرار و در روایتی نقل است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم میفرمایند: إِیَّاکُمْ وَ الدَّیْنَ فَإِنَّهُ هَمٌّ بِاللَّیْلِ وَ ذُلٌّ بِالنَّهَار؛ بپرهیزید از قرض گرفتن، زیرا قرض گرفتن، غصه شب و ذلّت روز است. مومن می بایست عزت خود را حفظ کند و قناعت کردن و درخواست نکردن از دیگران باعث عزت می شود و خود این حالت باعث جلب رضای خدا و وسعت رزق است.
چند نکته در مورد اداء دین و بدهی:
1. اگر طلبکار وقت طلبش رسیده و طلب خود را مطالبه کند، چنانچه بدهکار بتواند بدهى خود را بدهد باید فورا آن را بپردازد و اگر تاخیر بیندازد گناهکار است.
2. اگر بدهکار مال و اموالی ندارد یا اگر مالی هم دارد منحصر به خانهاى است که در آن نشسته و اثاثیه منزل و چیزهاى دیگرى که از لوازم ضروری زندگی است و به آنها احتیاج دارد،حرام است که طلبکار طلب خود را از او مطالبه نماید بلکه باید به بدهکار مهلت دهد و نمى‌تواند او را مجبور کند که چیزهاى که از ضروریات زندگی است را بفروشد، امّا بدهکار باید براى پرداخت بدهى خود در‌صورت توان تلاش کند و از طریق کسب و کار چیزى بدست آورده و بدهى خود را بپردازد.
3.کسى که دسترسى به طلبکار خود ندارد، چنانچه امید نداشته باشد که او را پیدا کند به نظر اکثر فقها باید(فتوی یا احتیاط) با اجازه حاکم شرع طلب او را به فقیر بدهد، و شرط نیست در فقیر که سید نباشد. ( فاضل، اراکی، گلپایگانی،صافی: احتیاط واجب این است که اگر طلبکار سید نیست به سید ندهد. .( مساله٢٢٧٦رساله مراجع مساله٢٢٧٧)رساله مراجع مساله ٢٢٧٩)
خداوند متعال ما را مدیون احدی قرار ندهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که فرمودند: مَن أَعانَ مُؤمناً مسافراً فرَّجَ اللهُ عَنهُ ثَلاثاً و سَبعینَ کُربَةَ.
کسی که یک مسافر مؤمنی را یاری کند خداوند متعال هفتاد و سه گرفتاری او را رفع می‌کند(.وسائل الشیعة، ج11، ص: 429)
توضیحات
چند نکته درباره آداب و احکام سفر:
1. برخی از آداب سفر: صدقه دادن مستحب است خواندن آیه الکرسی، سوره حمد، سوره قدر، سوره توحید و معوذتین (سوره ناس و فلق) هنگام سفر انتخاب همسفران هم شان و نیکو و کمک به دوستان و همراهان در سفر، خوش اخلاق بودن در سفر، اهمیت دادن به نماز در سفر
2. در سفر معصیت نماز کامل است مثل سفر زن بدون اجازه شوهر حتی در سفر زیارتی مگر اینکه سفر واجب مثل حج واجب باشد؛و مثل سفر فرزند با نهی پدر یا مادر که موجب اذیت ایشان شود، مگر در سفر واجب (نهی به تنهائی: بهجت، نوری؛ اذیت به تنهائی: امام، سیستانی).
3. مستحب است کسی که نمازش شکسته است بعد از نمازهایی که در اصل چهار رکعتی بوده و شکسته می خواند اگر وقت دارد 30 مرتبه تسبیحات اربعه بگوید. (عروه الوثقی، آداب السفر .رساله مراجع، احکام سفر شرط پنجم، قبل ازمساله 1297)
خداوند متعال سفر مسافرین اسلام را بی خطر فرماید به برکت صلوات و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت علی علیه السلام در روایتی میفرمایند: تَعَرَّضُوا لِلتِّجَارَاتِ فَإِنَ لَکُمْ فِیهَا غِنًى عَمَّا فِی أَیْدِی النَّاس .
دسـت به انـواع بـازرگانى (و تجارتها) بزنیــد که تجارتها عامل بى نیازى شما از اموال مردم است.(وسائل الشیعة، ج17، ص: 11)
توضیحات
چند نکته در مورد نقد و نسیه :
1. یکی از راههای کسب سود حلال، معامله نسیه است؛ بطور مثال شخصی که پول دارد می تواند با خریدنقدی جنس و فروش نسیه یا قسطی آن به قیمت بیشتر، سود حلال به دست آورد مثلا کالایی‌که قیمت نقد آن500 هزار تومان است را به 600 هزار تومان نسیه بفروشد .
2. در معامله نسیه باید قیمت و مدت مشخص و معلوم باشد, فروشنده و خریدار می‌توانند ابتدا در‌مورد قیمت و مدت با هم صحبت کنند که به تناسب مدت، قیمت زیاد یا کم شود اما عقد معامله باید بر یک قیمت و مدت معین بسته شود مثلا‌این کالا را به مبلغ 600 تومان میفروشم که پولش را شش ماه بعد بپردازید.
3. مشتری با وجود توانایی باید بدهی خود را در موعد مقرر بپردازد و در صورت تاخیر در پرداخت، گرفتن مبلغ اضافی حرام است.[مراجع مسأله 2105 و 2108؛ جامع المسائل ج1 س 1041 اجوبه س 1592؛ امام ج2 استفتائات دین س 5؛صافی جامع الاحکام ج2 س 1995؛ جامع المسائل فاضل ج1 س 1184]
خداوند متعال توفیق کسب روزی حلال را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده که می فرمایند: ستدُفَنُ بضعةٌ منّی بأرضِ خراسان لا یزورُها مؤمنُ الا أوجبَ اللهُ له الجنةَ
به زودی پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد. هیچ مؤمنی نیست که او را زیارت کند مگر آنکه خداوند، بهشت را برای او واجب می‌کند. (من‌لا‌یحضره الفقیه،ج2ص585)
توضیحات
چند نکته کوتاه در مورد آداب زیارت و احکام حرم:
1. از مستحباتی که سفارش شده و فضیلت زیادی دارد زیارت معصومین علیهم السلام است، زیارت ابراز محبت و مودتی است که نشان ایمان انسان است. انجام زیارت عمل به عهدی است که هر مومنی بر عهده دارد در روایتی امام رضا علیه السلام می فرمایند: إنّ لِکُلِّ إمامٍ عَهدا فی عُنُقِ أولیائهِ و شِیعَتِهِ ، و إنّ مِن تَمامِ الوَفاءِ بالعَهدِ و حُسنِ الأداءِ زیارَةَ قُبُورِهِم. همانا برای هر امامی عهد و پیمانی بر عهده شیعیان و پیروان اوست و زیارت قبر امام عمل به آن عهد و پیمان است.
2. حاضر شدن نزد امام معصوم علیه السلام با عرض یک سلام به ساحت امام علیه السلام، زیارت محسوب می‌شود هر‌چند زیارت نامه‌ای خوانده نشود اما بهتر است در هنگام زیارت؛ زیارت نامه‌های معتبر مانند زیارت امین الله و جامعه کبیره خوانده شود.
3. در هنگام ازدحام جمعیت باید به گونه‌ای رفتار کنیم که دیگران از ما نرنجند و دست رساندن به ضریح لازم نیست بلکه چنانچه اعمال زیارت همراه با اذیت دیگران باشد جایز نیست.
4. بانوان با حجاب کامل تشرف یابند و برادران زائر مواظب حجاب و عفاف همسران و دختران خود در این مکانهای مقدس و بلکه در هر زمان و مکان دیگر باشند،چرا که رعایت نکردن دستورات دین محروم شدن از برکات و الطاف خداوند و معصومین علیهم السلام را در پی دارد.
5. بیرون بردن اموال حرم مانند قرآن، مفاتیح و مهر شرعا حرام است حتی اگربه قصد تبرک باشد.
خداوند متعال همه ما را از زیارت و شفاعت اهل بیت علیهم السلام بهره مند فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از امام سجاد علیه السلام روایت شده که می فرمایند: کَفُّ الْأَذَى مِنْ کَمَالِ الْعَقْلِ وَ فِیهِ رَاحَةُ الْبَدَنِ عَاجِلًا وَ آجِلًا.
پرهیز از مردم آزاری، نشانه کامل بودن عقل و مایه آسایش در دنیا و آخرت است. (تحف العقول : ۲۸۳) الکافی (ط - الإسلامیة)، ج1، ص: 20)
توضیحات
چند نکته در مورد حقوق مومنین:
1. آزار و اذیت دیگران حرام است و در استفاده از اماکن عمومی رعایت حق دیگران و قانون لازم است مثلا روشن کردن آتش و‌استفاده از مواد منفجره اگر خلاف قانون است باید اجتناب شود و در صورتی که خلاف قانون نباشد ولی استفاده از ترقه و مانند آن باعث ایجاد مزاحمت و اذیت دیگران بشود باید اجتناب شود .
2. خسارت زدن به اموال عمومی و شخصی حرام است لذا افراد نباید به اموال مردم مانند وسایل نقلیه خسارتی وارد کنند.
3. چنانچه خسارتی وارد کرد، فرد ضامن و مدیون است و باید جبران نماید و دادن صدقه یا رد مظالم کافی نیست (امام خمینی ره استفتائات ج3ص518 س99؛ منهاج‌م936و978؛ مکارم ج 3س 1520؛فاضل‌ج1س922 ؛بهجت5762).
خداوند متعال به همه ما توفیق عمل به وظائف را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: و لا تقولوا لِمَن یُقتلُ فی سبیلِ اللهِ أمواتٌ بل أحیاءٌ و لکنْ لا تَشعرون
به کسانی که در راه خدا کشته می‌شوند مرده نگویید بلکه ایشان زنده اند و جاوید، ولی شما درک نمی کنید. (بقره، 154)
توضیحات
خداوند متعال برای شهید جایگاه خاصی قرار داده؛ لذا احکام شهید با دیگر اموات تفاوتهای زیادی دارد از جمله اینکه :
1. واجب است که میت را سه بار غسل دهند یکبار با آب سدر سپس با آب کافور و بعد از آن با آب خالص ؛ اما شهیدی که در میدان جهاد جان داده غسل ندارد. (رساله مراجع مساله 550 و 558 )
2. بعد از غسل دادن میت می بایست با کافور 7 موضع از بدن وی را که در سجده بر زمین می گذاشته حنوط نمایند اما شهید در میدان جنگ از این حکم استثنا بوده و حنوط دادن وی ساقط است.(رساله مراجع مساله 585)
3. کفن کردن میت با حداقل 3 پارچه با اندازه و شرایط خاص واجب است اما شهید با لباس تنش به خاک سپرده می شود و کفن ندارد.( رساله مراجع مساله 570؛ عروه، موارد سقوط غسل میت)
خداوند متعال همه شهدا بویژه شهدای انقلاب اسلامی وشهدای مدافع حرم را با شهدای کربلا محشور گرداند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند: سِتَّةٌ تَلْحَقُ الْمُؤْمِنَ بَعْدَ مَوْتِهِ ، وَلَدٌ یَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ یُخَلِّفُهُ وَ غَرْسٌ یَغْرِسُهُ وَ قَلِیبٌ یَحْفِرُهُ وَ صَدَقَةٌ یُجْرِیهَا وَ سُنَّةٌ یُؤْخَذُ بِهَا مِنْ بَعْدِه.
شش چیز است که شخص مؤمن بعد از مرگ خود از آنها سود و نفع می برد: فرزند شایسته ای که برای او استغفار کند؛ قرآنی ( در بعضی ازتعابیر {کتابی} ) که از او مانده باشد، خوانده شود؛ چاه آبی که حفر کرده باشد؛ درختی که کاشته باشد؛ آبی که جاری کرده باشد و سنت و روش نیکی که پس از او مردم به آن عمل می کنند.( وسائل الشیعة، ج19، ص: 173)
توضیحات
اما چند نکته کوتاه درباره وقف:
1. خداوند متعال به انسان ها فرصت داده تا بتوانند با اموال و برخی عملکردها به عمرشان برکت دهند و اجر و ثواب اعمالشان راچندین برابر کنند؛ با فوت،دست انسان از مال و اموال دنیا کوتاه می شود اما می تواند قبل از فوت به گونه ای عمل کند که برکات اموالش تا سالیان سال به وی برسد،یکی از این فرصت ها وقف کردن است،که صدقه جاریه محسوب می شود یعنی ثواب آن بعد از فوت نیز ادامه می یابد.
2. وقف آن است که انسان مالی را بصورت مخصوص به موارد و مصارف معینی مثل مسجد، مدرسه، حرمهای معصومین علیهم‌السلام یا فقرا....اختصاص دهد .
3. اگر کسی چیزی را وقف کند از ملک او خارج می‌شود و خود او و دیگران نمی توانند آن را ببخشند یا بفروشند یا حتی جهت و‌مصرف وقف را تغییر دهند البته در مواردی نادر مثل خرابی وقف با شرایط خاصی که دارد تغییر و فروش وقف جایز است که برای اگاهی از شرایط و احکامش با کارشناس مسائل دینی مشورت شود.
4. بیرون بردن اموالی که مخصوص مسجد یا حسینیه یا مکان دیگری است حتی برای مدت کوتاه نیز حرام است (تحریر الوسیله‌امام،ج،2 م3 و4 ،ص60؛ استفتائات مقام معظم رهبری س 1995و1998 ص 489 هدایه العباد آیت الله صافی ج2 ص 180هدایه العباد آیت الله گلپایکانی ج2 ص140و آیت الله اراکی توضیح المسائل مراجع ج2 ذیل مساله 2677)
خداوند متعال به همه ما توفیق کارهای خیر را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت است که فرمودند: الْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَ یدِهِ.
مسلمان کسی است که مسلمانان دیگر از زبان و دست او در آسایش باشند.(مردم آزار نباشد) (کافى، ج2، ص233).
توضیحات
چند نکته درباره چهارشنبه اخر سال:
1. مراسم چهارشنبه سوری بلکه هر مراسم دیگر مانند مراسم جشن عروسی چنانچه سبب اذیت و آزار دیگران بخصوص همسایگان شود حرام و باید پرهیز شود و در صورتی که خسارت مالی یا جانی وارد شود ضامن و مدیون است. لذا نمی‌توان به بهانه چهار شنبه سوری دیگران را ترساند یا خسارت وارد کرد و چنین کارهای گناه و معصیت است.
2. کارهایی که در چهارشنبه آخر سال انجام می شود، هیچ پایه و اساس شرعى و عقلایی ندارد و تشویق کردن افراد بر این امور تشویق کردن به دنیا و غافل کردن از اخرت است و مراسم چهارشنبه سوری سنتی از آتش پرستان است.
3. بر اولیاء اطفال واجب است که آنان را از هر کاری که باعث ضرر بر خودشان و یا دیگران باشد جلوگیری کنند و چنانچه کودک خسارتی وارد کند در صورتی که سرپرست کودک خسارت را جبران نکرد خود آن شخص پس از بلوغ ضامن است که خسارت مالی را اداء نماید به این صورت که اگر صاحبان‌آن را می‌شناسد از آنها حلالیت طلبیده یا جبران خسارت نماید و الا به همان مقدار رد مظالم (با اجازه دفتر مرجعش) به فقیر بدهد .(م 1389،عروه صلاه استیجاری م36) (مسائل جدید ج1ص156).جوبه الاستفتاآت س1106بهجت س 5686، فاضل جامع 1973 ج1- نوری ج2 س 707 ، تبریزی س 1284 ج1،مجمع المسائل آقای گلپایگانی ج2 ص112 س 281 سایت مقام معظم رهبری )
خداوند متعال توفیق حرکت در صراط مستقیم دین را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. در روایت است که امام رضا علیه السلام در فوائد پرداخت خمس اینطور میفرمایند: ..فَإنَّ إخرَاجَهُ مِفتَاحُ رِزقِکُم وَ تَمحِیصُ ذُنُوبِکُم وَ‌مَا تَمهَدُونَ لِأنفُسِکُم یَومَ فَاقَتِکُم
پرداخت خمس کلید روزی شما و باعث پاک شدن گناهانتان و ذخیره‌ای برای روز قیامتتان است. (عوالی اللئالی، ج3،127).
توضیحات
چند نکته درباره خمس:
1. یکی از واجبات مالی پرداخت خمس است و هر فردی که دارای درآمدی است هر مقداری از درامدش که در بین سال خمسی صرف نیازهای زندگی شده که مطابق شأن فرد بوده مانند خوراک و پوشاک و مسکن و اثاثیه منزل، خمس ندارد اما آنچه از درآمد در سر‌رسید سال خمسی باقی می‌ماند باید یک پنجم را به عنوان خمس بدهد؛ فرقی نمیکند آنچه باقی مانده پول پس انداز شده باشد یا مواد غذایی داخل منزل باشد.
2. داشتن بدهکاری یا قسط بانکی نمی‌تواند دلیلی برای پرداخت نکردن خمس باشد چرا که برخی از افراد هر چند بدهکار باشند با توجه به مختلف بودن بدهکاری و احکامش، باید خمس موجودی خود را پرداخت کنند. مثلا فردی که بابت خرید مغازه بدهکار باشد این‌بدهی سبب نمی شود که خمس درامدی که از سال خمسیش زیاد آمده پرداخت نکند. (رساله مراجع مساله 1765و 1790و 1791و 1792، اجوبه س924- تبریزی س882، جامع المسائل فاضل ج1 س902؛ جامع الاحکام صافی ج1 س773- 774؛ امام تحریر الوسیله کتاب الخمس– نوری م1748- احکام الواضحه فاضل ص303 – هدایه العباد صافی م1620؛ مناج سیستانی ج1/392 خویی، وحید منهاج ج1/348 و جامع المسائل ج1 س645)
خداوند متعال توفیق اداء حقوق الهی را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و ال محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم امیر المومنین علی علیه السلام در روایتی میفرمایند : الْإِیمَانُ أَنْ تُؤْثِرَ الصِّدْقَ حَیْثُ یَضُرُّکَ عَلَى الْکَذِبِ حَیْثُ یَنْفَعُک
(نشانه) ایمان، این است که راستگویی را هر چند به زیان تو باشد بر دروغگویى، گرچه به سود تو باشد، ترجیح دهى. (نهج البلاغة ؛ ص556)
توضیحات
دروغ از آفات زبان و خراب کننده ایمان است. دروغ انسان را از رحمت الهی محروم می کند و اعتبار و شخصیت انسان را از بین می برد و باعث سلب اعتماد مردم می شود و جامعه را به بیماری نفاق دچار می سازد.
علت اصلی دروغ ، عقده حقارت و خود کم بینی انسان دروغگو است و این یکی از نکات روانی است که به عنوان روانشناسی اخلاقی در کلمات معصومین علیهم السلام به آن اشاره شده است.
اما چند نکته درباره احکام دروغ:
1. دروغ یکی از گناهان بزرگ است هر چند به صورت شوخی خبر دروغ را بگوید. و یکی از مصادیق دروغ وعده دروغین است یعنی وعده‌ای که انسان همان ابتدای کار می داند که نمی تواند به این وعده عمل کند.
2. در حرام بودن دروغ فرقی نمی کند بین اینکه به زبان بگوید یا به قلم بنویسد یا به اشاره بفهماند و همچنین تفاوتی ندارد به همسر و فرزند یا به شخص دیگری دروغ بگوید.
3. در برخی موارد نادر دروغ جایز است: مثل آشتی دادن بین دو نفر یا چند نفر در جایی که با سخن راست میسر نباشد و همچنین نجات جان انسان محترم، در صورتی که تنها راه، دروغ گفتن باشد. ( امام خمینی استفتاآت ج1ص485س11وج2 ص612 س1 و 2، منهاج الصالحین خوئی و وحید ج 3م35و منهاج الصالحین سیستانی ج2 م 38،تبریزی استفتاآت ج2س 1026و 1028و1035،مکارم استفتاآت ج3س490و1661،اجوبه الاستفتاآت س1976 )
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد.
