سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: یَا أیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِأزوَاجِکَ وَ بَنَاتِکَ وَ نِسَاءِ المُؤمِنِینَ یُدنِینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أدنَی أن یُعرَفنَ فَلَا یُؤذَینَ.
ای پیامبر به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنه بگو پوشش سر خود را بلند گیرند ( تا تمام بدنشان را بپوشاند). این برای آن است که ( به عفت) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند.(سوره احزاب آیه 59)
چند نکته درباره حجاب و پوشش:
1. یکی از واجبات ضروری دین حجاب است که بی اعتنایی به آن گناه است، زن به خاطر ارزش و کرامتی که دارد باید محفوظ بماند.
2. بر زن واجب است موی سر و بدن و پا و زیر چانه خود را از مرد نامحرم چه فامیل و چه غیر فامیل بپوشاند، آنچه که از پوشش بانوان در مقابل نامحرم استثنا شده گردی صورت و دستها تا مچ است نپوشاندن دست و صورت در صورتی جایز است که زینت و آرایش نداشته و مفسده ای نداشته باشد مثلا خودش یا دیگران به گناه نیفتند.
3. رعایت حجاب و پوشش در برابر نامحرم واجب است و تفاوتی میان فامیل یا غیر فامیل یا نزد پزشک نیست و همچنین تفاوتی میان مکانهای زیارتی و مجالس عروسی یا دید و بازدید ایام سال نو یا عزاداری نمی باشد. (مشهور مراجع مساله2433؛ صرفا جهت اطلاع: خوئی،تبریزی، گلپایگانی،صافی:حتی پوشاندن صورت و دستها تا مچ را لازم میدانند به فتوی یا بنابراحتیاط؛ اجوبه س 1221؛ برداشت از العروه الوثقی، النکاح م 31؛ التحریر الوسیله،النکاح182سیستانی،رساله جامع ج 2م 1455،1446)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایتی از أمیر المومنین علی علیه السلام روایت شده که فرمودند: صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ
صله رحم نعمتها را فراوان مىکند و سختىها را از بین مىبرد. (شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غرر الحکم و درر الکلم ج4،ص204، ح5836)
امام صادق علیه السلام فرمود: « ما چیزی را جز صلهی رحم، سراغ نداریم که عمر را زیاد کند؛ تا آنجا که گاهی تا زمان مرگ یک نفر، سه سال مانده است، ولی او اهل صله ی رحم میشود. آنگاه خداوند، سی سال بر عمرش می افزاید و سی و سه سال دیگر زنده می ماند. و گاهی اجل کسی سی و سه سال است، اما به خاطر قطع رحم و گسستن رابطه ی خویشاوندی، خداوند سی سال از عمرش کم میکند و سه سال زندگی می کند. رسول خدا صل الله علیه و آله فرمود: «صلهی رحم، به عمر اضافه میکند، و فقر را از بین میبرد»
پیامبر اکرم صل اللهعلیه و آله فرمود:« کسی که زیادی و توسعه ی رزق و روزی و افزونی عمر خوشحالش می کند، صله ی رحم کند » امام باقر علیه السلام فرمود: « صلهی رحم نفس را پاکیزه، و روزی را زیاد می کند.» حضرت علی علیه السلام فرمود: « گاه خانواده ای از نیکان، به علت قطع ارتباط با یکدیگر، از رحمت حق محروم می مانند و گاه خانواده ای از افراد فاسق به سبب ارتباط با یکدیگر، مشمول روزی ها و نعمت های حق تعالی می گردند.»
اما دو نکته کوتاه درباره احکام صله رحم :
1. قطع رحم و ترک رابطه با خویشاوندان و فامیل، مانند پدر و مادر و برادر و خواهر و دیگر خویشان حرام است هر چند این فامیل زودتر قطع رابطه کرده باشد و یکی از شیوههای صله رحم حاضر شدن درمنزل ارحام است ولی صله رحم منحصر به ملاقات حضوری در منزل فرد نیست و فرد میتواند با تماس تلفنی، پیامک، جویا شدن از احوال او با واسطه؛ یا با احسان به او هر چند از طریق ارسال کمک مالی برایش در مواردی که احتیاج به کمک مالی دارد و مانند آن، این وظیفه الهی را انجام دهد.
2. اگر نوع خاصی از صله رحم با خویشاوند مثلا ملاقات حضوری موجب تأیید کار حرام او یا تشویق او بر ارتکاب گناه میشود یا موجب ابتلای خود فرد یا خانواده و فرزندان به گناه میشود، آن نوع صله رحم جایز نیست و فرد موظّف است به شیوه دیگری مثلا از طریق تلفن یا راه دیگری صله رحم را انجام دهد.
خداوند متعال الفت وصمیمت را در میان دوستان امیر المومنین علیه السلام بیش از پیش قرار دهد، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از أمیر المومنین علیه السلام روایت شده که فرمودند: أُوصِیکُمَا وَ جَمِیعَ أهْلِی وَ وُلْدِی وَ مَنْ بَلَغَهُ کِتَابِی بِتَقْوَی اللهِ وَ نَظْمِ أمْرِکُم.
شما را (ای حسن و حسین ) و همه خانواده و فرزندانم و هر کس را که نوشته من به او میرسد، به تقوای الهی و نظم در کارهایتان سفارشمیکنم.(نهجالبلاغه، فیض، نامه 47، ص 977.)
دو نکته کوتاه درباره قوانین:
1. قوانینی که تخلف از آن سبب اختلال در نظام جامعه شود مانند قاچاق کالا یا قوانین راهنمایی و رانندگی یا سد معبر و یا اگر موجب ضرر به بیت المال و اموال عمومی یا اشخاص شود شرعا واجب است که رعایت شود. (بنا بر فتوی یا احتیاط واجب) (آیه الله سیستانی: فقه برای غرب نشینان س235؛.بر گرفته از قوانین دولتی؛ اجوبه الاستفتاآت،س1983وس1987،1989؛ مسائل جدید جلد 3ص63. تبریزی:مخالفت بامقررات که مخل به نظام باشدجایز نیست، استفتائات ج2 ص499وس1039)
2.به نظر اکثر مراجع عظام تخلف از قوانین و مقررات و دستورات دولت اسلامى که به طور مستقیم توسط مجلس شوراى اسلامى تصویب شده است و مورد تأیید شوراى نگهبان قرار گرفته اند،براى هیچکس جایز نیست که در این زمینه حضرت امام ره میفرمایند مجلس اگر رای داد و شورای نگهبان هم آن رای را پذیرفت ، هیچ کس حق ندارد یک کلمه راجع به این بگوید. (صحیفه امام ج14ص370)
3. در برخی از موارد علاوه بر این که مخالفت قانون است، فرد شرعا بدهکار و مدیون هم می شود مانند کم کاری و رشوه گرفتن و استفاده غیر قانونی از بیت المال و اموال عمومی مثل آب و برق و گاز (آیه الله سیستانی: فقه برای غرب نشینان س235؛ برگرفته از قوانین دولتی؛ اجوبه الاستفتاآت، س1983و س1987 ،1989؛ مسائل جدید جلد3،ص63؛تبریزی: مخالفت با مقررات که مخل به نظام باشد جایز نیست، استفتائات ج2 ص499 و س 1039) (اجوبه الاستفتائات س1249) مکارم استفتاآت ج3س 1797و 1798و 1801و 1161و 1583 بهجت استفتاآت ج4 س6513،فاضل جامع المسائل ج1س917)
خداوند متعال توفیق عمل به واجبات را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که فرمودند: مَنْ أَعَانَ مُؤْمِناً مُسَافِراً فَرَّجَ اللَّهُ عَنْهُ ثَلَاثاً وَ سَبْعِینَ کُرْبَةً وَ أَجَارَهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ مِنَ الْغَمِّ وَ الْهَمِّ.
کسی که یک مسافر مؤمنی را کمک کند خداوند هفتاد و سه گرفتاری او را رفع میکند و در دنیا و آخرت وی را از همّ و غمّ محفوظ خواهد داشت. (وسائل، ج ۸، ص ۳۱۴)
چند نکته کوتاه درباره احکام نماز مسافر:
1. مسافری که در سفر نمازش شکسته است چنانچه در سفر نماز را به صورت شکسته بخواند و سپس به وطنش برگردد، همان نمازی که در سفر خوانده کافی است هر چند هنوز وقت برای نماز خواندن در وطن وجود داشته باشد.
2. اگر مسافر هنگام اول وقت نماز در مسافرت بوده مثلا هنگام اذان در سفری بوده که نماز شکسته بوده است و نمازش را نخواند اما تا قبل از تمام شدن وقت نماز،در وطنش باشد و هنگامی که به وطن رسید باز هم نماز را با اینکه وقت بوده به صورت کامل نخواند و نمازش قضا شود، چنین فردی بعدا نمازش را باید به صورت کامل قضا کند.هر چند اول وقت در مسافرت بوده است. (توضیح المسائل مراجع با استفاده از م 1367)
3. کسیکه میداند نماز مسافر شکسته است و باید نماز را شکسته بخواند چنانچه بدون توجه و از روی عادت نمازش را تمام بخواند اگر داخل وقت متوجه شود باید دومرتبه بخواند و اگر خارج وقت متوجه شد نیز به نظر برخی از مراجع عظام تقلید باید نماز را دو مرتبه به صورت شکسته بخواند. (مخالف: وحید اگر سهوا تمام بخواند بعد از وقت متوجه شود قضا ندارد، گلپایگانی و صافی اگر غفلت کند و بعد از وقت بفهمد قضا ندارد، )(توضیح المسائل مراجع م 1358)
خداوند متعال سفر مسافرین اسلام خصوصا زائرین حضرت رضا علیه السلام را بی خطر فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام باقر علیه السلام که میفرمایند : الْکَمَالُ کُلُّ الْکَمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَى النَّائِبَةِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَةِ.
تمام کمالات معنوی و مادّی انسان در فهم و شناخت دقیق و صحیح مسائل دین ومعارف الهی است و صبر و شکیبائی در مقابل ناملایمات، و نیز زندگی را با تدبّر و مدیریّت برنامه ریزی کردن میباشد. ( کافی (ط- الإسلامیة) ؛ ج1 ؛ ص32)
چند نکته در مورد تقلید:
1. عقیده مسلمان به اصول دین باید از روی دلیل باشد ولی در احکام و مسائل شرعی چنانچه خودش مجتهد نباشد و احتیاط نکند باید به گفته مجتهد اعلم عمل کند. (رساله مراجع ج1 م1)
2. رجوع به متخصص دین یک امر عقلائی است و همچون دیگر امور زندگی اگر فرد تخصص ندارد در آن امر به مختصص مراجعه می نماید؛ گاهی فرد می گوید من متخصص و مجتهد نیستم، احتیاط هم نمی کنم و تقلید نمی کنم! در پاسخ عرض می شود فرد مسلمانی که وظایف شرعی اش را انجام می دهد خواسته با ناخواسته اگر مجتهد و محتاط نباشد،از دیگر ان تقلید نموده، مثلا نمازش را مانند پدر یا معلم خود می خواند، که در عمل تقلید کرده اما این تقلید او نادرست است چون از کسی تقلید کرده که متخصص نیست و ممکن است بعدا بفهمد که اشتباه کرده است.
3. یکی از شرایط مرجع تقلید این است که اعلم مراجع باشد یعنی در استنباط احکام شرعی تخصص بیشتری از دیگر مراجع داشته باشد. (رساله مراجع ج2 م2؛ عروه الوثقی م 17)
3. بعد از فوت مرجع تقلید باید انسان به مرجع زنده اعلم رجوع کند و در مسئله ی بقای بر تقلید از میت، طبق نظر مرجع زندهی اعلم عمل نمایند. (رساله مراجع ج1 م9؛ عروه الوثقی ج1 ، الاجتهاد والتقلید م15)
4. کسانی که به فتوای مرجع زنده بر تقلید از مرجع فوت شده باقی ماندهاند لازم است در پرداخت وجوهات و مسائل جدید به مرجع تقلید زنده مراجعه کنند.(توضیح المسائل مراجع ج2 ص2268 وتحریر کتاب الوکاله م23)
تعجیل در فرج امام زمان علیهالسلام، سلامتی مراجع عظام، خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم امیر المومنین علیه السلام در نهج البلاغه می فرمایند: اتَّقُوا مَعَاصِیَ اللَّهِ فِی الْخَلَوَاتِ فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاکِم.
از گناه در خـلوتها بپرهیزید؛ زیرا حکم کننده در قیامت (که خداوند است) در هر حال شاهد و ناظر ماست. (نهجالبلاغه،حکمت324 وسائل الشیعة، ج15، ص: 239)
چند نکته در مورد حقوق زن و شوهر:
1. زن و شوهر نسبت به یکدیگر حقوق واجب و مستحبی دارند مثل اینکه زن نباید شرعا بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود و یا اینکه مرد باید نفقه همسر دائمی خودش را که همان تامین خوراک و پوشاک و مسکن و سایر نیازهای متعارف خانم که مطابق شانش باشد تهیه کند و کار کردن خانم در منزل و همچنین اماده کردن رفاه بیشتر توسط مرد برای خانواده از کارهای مستحب برای زن و شوهر بشمار می آید و سفارش شده زن و شوهر موافق یکدیگر باشند و در امور زندگی درک متقابل داشته باشند.
2. زن و شوهر در یک مورد نباید موافق یکدیگر باشند و آن هم در گناه است یعنی زن و شوهر نباید در گناه از یکدیگر اطاعت کنند، که به یک مورد اشاره می شود:
یکی از گناهان این است که خانم در برابر نامحرم زینت و آرایش کند یا پوشش شرعی را رعایت نکند حتی اگر شوهر امر به زینت و آرایش در برابر نامحرم داشته باشد.
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظّم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از حضرت رضا علیه السلام که می فرمایند: إذَا وَعَدتُم الصِّبیَانَ فَفُوا لَهُم فَإنَّهُم یَرَونَ أنَّکُم تَرزُقُونَهُم.
چون به کودکان وعدهای میدهید وفا کنید چرا که به گمان آنها شما روزی ده آنها هستید. ( الکافی، ج 6، ص 50.)
فرزندان ادامه حیات پدر و مادر محسوب می شوند؛ در روایات معصومین علیهم السلام فرزندان را یکی از باقیات الصالحات و چیزهایی که باعث می شود بعد از فوت همچنان پرونده انسان باز بماند و امور خوب و نیک برایشان ثبت شود،معرفی و بیان فرموده اند.
اما چند نکته در مورد کودکان:
1. شایسته است که والدین به فرزندانشان برخی از آموزشها مثل نماز و احترام به والدین و حقوق دیگران را تعلیم دهند تا تربیت دینی شوند لذا تمرین دادنِ کودکی که خوب و بد را میفهمد بر نماز و سایر عبادات مستحب است. (عروه الوثقی شرائط صحت صوم مساله2)
2. بر ولیَ کودک واجب است که او را از آنچه موجب فساد اخلاق و عقائدش میشود حفظ نماید مانند دیدن فیلم و کتابهای گمراه کننده یا مدارسی که در آنها معلمان فاسدی میباشند و همچنین والدین موظّفاند دختر را از کودکی به رعایت حجاب و دوری از نامحرم عادت دهند و اگر در این امر کوتاهی کنند و دختر را نسبت به نامحرم بیتفاوت نمایند و این امر موجب شود که دختر پس از رسیدن به سنّ تکلیف در رعایتِ حجاب و عفّت و برخورد با نامحرم سهل انگار گردد، شرعاً مسئولخواهند بود. (سیستانی رسالهجامع م 1466.)
3. کتک زدن کودک جایز نیست حتی به جهت تربیت فرزند؛ چرا که زدن، غالبا نتیجه معکوس دارد وفقط در صورتی که کار حرامی مرتکب شده یا سبب آزار یا ضرر رساندن به دیگران شده است وتنها راه تآدیب منحصر به زدن باشد؛ ولیَ کودک (پدر یا جد پدری) یا کسی که از طرف او مجاز است می تواند به حدی که بدنش سرخ نشود به صورت آهسته به قصد تربیت نه خنک شدن دل بزند.(بیش از سه ضربه نزند) و چنانچه سرخ شود باید دیه بدهد.(سیستانی؛ رساله جامع م 2690بهجت؛رسالهم1609مرحوم امام:آیا تنبیه بدنى در مورد کودکان در خانه یا مراکز آموزشى مجاز است یا خیر؟ ج- تأدیب به نحو متعارف به طورى که بدن را سرخ یا کبود یا مجروح نکند مانع ندارد. مجمع المسائل (للگلبایگانی)؛ ج3، ص: 266: تنبیه بدنى همسر و کودکان به منظور تأدیب جایز است یا نه؟ در غیر تعزیر و حدّ که اجراء آن وظیفۀ حاکم شرع است زدن زن یا طفل جایز نیست مگر موارد مخصوصه که شرعا اجازه داده شده مثل موردى که امر بمعروف یا نهى از منکر موقوف به آن باشد یا بعض مراتب نشوز زن که بر شوهر جایز است تأدیب یا در تمرین طفل به نماز در ده سالگى و امثال آنها و در موردى که شرعا اجازه داده شده نباید طورى بزند که موجب دیه شود مثلا رنگ پوست بدن سرخ شود.)
4. بر فرزندان واجب است که احترام پدر ومادر را رعایت کنند و با آنها در گفتار و رفتار کمال ادب را داشته باشند هر چند پدر و مادر نسبت به حقوق فرزندان کوتاهی کرده باشند.
خداوند متعال توفیق تربیت فرزندانی صالح به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امام باقر علیه السلام که فرمودند: یَدْخُلُ الْمُؤْمِنُونَ إِلَى الْجَنَّةِ عَلَى قَدْرِ سَبْقِهِمْ إِلَى الْجُمُعَةِ.
مؤمنان در روز قیامت به همان میزان که (در دنیا) به سوی نماز جمعه بر یکدیگر سبقت میگرفتند به همان ترتیب (فردا) وارد بهشت خواهند شد.( الأمالی( للصدوق) ؛ النص ؛ ص397)
چند نکته کوتاه درباره نماز جمعه:
1. در زمان غیبت امام زمان علیه السلام شرکت در نماز جمعه به نظر اکثر مراجع واجب تخییری است به این معنا که انسان بین خواندن نماز ظهر یا خواندن نماز جمعه مخیر است، هر چند که شرکت در نماز جمعه فضیلت بیشتری دارد. و مسافر هم میتواند در نماز جمعه شرکت کند. (رساله مراجع ص842 مساله1، (نماز ظهر نیز بنا بر احتیاط خوانده شود:صافی،گلپایگانی،)
2.کسی که در نماز جمعه شرکت کرده (بنا بر احتیاط:سیستانی،مکارم،خوئی،رسالهمراجع ص 862،) واجب است به خطبهها گوش کند و همچنین باید از هر کاری که باعث از بین رفتن فایده خطبهها یا گوش ندادن به خطبه ها می شود مانند صحبت کردن با دیگران پرهیز کند. (رسالهمراجعص852مساله38 وصفحه858)
3. کسی که به خطبهها نرسیده می تواند در نماز جمعه شرکت و کفایت از نماز ظهر نیز میکند حتی اگر در رکعت دوم قبل از رکوع برسد نیز کافی است و رکعت دوم را فرادا انجام دهد. (رساله مراجع ص 847 )
تعجیلدر فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند:اِنَّ مَعَ اْلاِسْرافِ قِلَّةَ الْبَرَکَةِ.
همانا اسراف با کمى برکت همراه است. (وسائل الشیعه، ج 15، ص 261.)
چند نکته درباره اسراف و تبذیر:
1. اسراف و تبذیر از گناهان کبیره است و باید از آن پرهیز شود، مصرف کردن مال بیش از حد و اندازه نیاز و زیاده روی را اسراف میگویند و مصرف کردن مال در کار بیهوده و ناشایست را تبذیر مینامند.
2.بعضی از مصادیق اسراف و تبذیر: مثلا سراف در تجملات و تزئینیات، مراسم عروسی، تاج گلهای گران قیمت در مراسم عزا که بعضی مواقع بخاطر چشم و هم چشمی میباشد، دور انداختن میوه یا غذا اگر مقداری از میوه یا غذا باقى مانده باشد، کوتاهی در نگهداری نان که منجر به هدررفتن نان می شود و اسراف در مصرف آب، برق و گاز، لباسو…
3. باز گذاشتن شیر آب در هنگام وضو گرفتن از مصادیق اسراف است و برای اینکه گرفتار اسراف نشویم ،بستن شیر آب در هنگام وضو گرفتن اشکالی ندارد و برای اینکه وضوی عزیزان دچار اشکال نشود میتوانند به این صورت عمل کنند که بعد از ریختن آب روی دست یا صورت، ابتدا شیر آب بسته شود و سپس روی دست و صورت، دست کشیده شود. (صافی جامع الاحکامج1/205س736؛مکارم استفتائاتج1/101س316؛ بهجت سوال3810؛ استفتائات تبریزی ج2سوال1024) (توضیحالمسائل محشى.امام خمینى، ج2،ص:607.) (آیتاللهسیستانی،مسائل منتخبهص16ش30 )(رساله وحید م2077)
خداوند متعال توفیق شکر نعمتهایش را به همه ما عنایت فرماید ، به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از حضرت رضا علیه السلام روایت شده که فرمودند: تَصَدَّقْ بِالشَّیْءِ وَ إِنْ قَلَّ فَإِنَّ کُلَ شَیْءٍ یُرَادُبِهِ اللَّهُ وَ إِنْ قَلَّ بَعْدَ أَنْ تَصْدُقَ النِّیَّةُ فِیهِ عَظِیم
صدقه بده هر چند کم باشد، زیرا هر کار کوچکی که صادقانه برای خدا انجام شود بزرگ است.(وسائل الشیعة ؛ ج1 ؛ ص115)
چند نکته درباره نذر:
1. نذر نوعی توسل بوسیله انجام امور خیر به درگاه الهی به حساب میآید و نوعی در خواست از خداوند متعال و میتواند باعث تغییر قضای الهی شود مثل صدقه و صله رحم که در دفع و رفع بلا موثرند، در نذر انسان متعهد می شود که برای کسب خشنودی و رضای الهی کار خوبی را انجام دهد.
2. نذر زمانی بر انسان واجب میباشد که شرائطش را داشته باشد .
3. یکی از شرائط وجوب نذر خواندن صیغه نذر است لذا اگر کسی صیغه نذر را بر زبان جاری نکرده و فقط از دل گذارنده است یا اصلا صیغه نذر را نمی دانسته عمل به ان نذر برای انسان واجب نمی باشد.
4. یکی دیگر از شرائط وجوب نذر این است که انسان عملی را که نذر می کند قدرت بر انجام آن را داشته باشد و اگر در زمان نذر کردن قدرت بر عمل را داشته اما در زمان عمل به نذر توانائی عمل به ان را ندارد چیزی بر او واجب نمی باشد و کفارهای هم ندارد مثلا اگر نذر کرده که در روز میلاد حضرت جواد علیه السلام مجلس جشنی بگیرد و اطعامی هم بدهد ولی در زمان عمل به نذر مالی ندارد تا بتواند مجلس جشن را اقامه کند برگزار کردن مجلس بر او واجب نمی باشد و اگر عمل نکرد کفاره نذر هم بر او واجب نمی باشد.اما اگر در زمان نذر کردن قدرت عمل به نذر را نداشته باشد ولی در زمان نذر بتواند به نذرش عمل کند واجب است به نذرش عمل کند. (توضیح المسائل مراجع مساله 2647و2641)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. خداوند متعال در قران مجید می فرماید: وَ مَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَیْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا وَاسْتَغْفِرُو ا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ.
و هر کار خوبى براى خویش از پیش فرستید آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بیشتر باز خواهید یافت و از خدا طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده مهربان است .(مزمل آیه 20)
چند نکته کوتاه درباره وقف:
1. وقف از مصادیق صدقه جاریه است یعنی ثواب آن بعد از فوت نیز ادامه می یابد و فرصت مناسبی است که مومنین می توانند برای ذخیره آخرتشان استفاده کنند.
2. وقفآن است که انسان مالی را بصورت مخصوص به موارد و مصارف معینی مثل مسجد، مدرسه، حرمهای معصومین علیهم السلام، مجالس عزای اهل بیت علیهم السلام یا فقرا....با رعایت شرایطی اختصاص دهند.
3. وقف کردن به صورت شراکتی هم صحیح است یعنی چند نفر به صورت مشترک مثلا مکان یا وسیله ای (مثل بخاری برای مسجد یا مدرسه) را خریداری کنند و انرا در جهت خاصی وقف کنند.
3. اگر کسی چیزی را وقف کند از ملک او خارج میشود و خود او و دیگران نمی توانند آن را ببخشند یا بفروشند یا حتی جهت و مصرف وقف را تغییر دهند البته در مواردی نادر مثل خرابی وقف با شرایط خاصی که دارد تغییر و فروش وقف جایز است که برای اگاهی از شرایط و احکامش با کارشناس مسائل دینی مشورت شود. (تحریر الوسیله امام ،ج ،2 م 3 و 4 ،ص60؛ استفتائات مقام معظم رهبری س 1995و1998ص489 هدایه العباد آیت الله صافی ج2 ص؛180هدایه العباد آیت الله گلپایکانی ج2 ص140و آیت الله اراکی توضیح المسائل مراجع ج2 ذیل مساله 2677 )
خداوند متعال به همه ما توفیق کارهای خیر را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم . از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که فرمودند :
اسْمَعُوا وَ أَطِیعُوا لِمَنْ وَلَّاهُ اللَّهُ الْأَمْرَ فَإِنَّهُ نِظَامُ الْإِسْلَام
از حاکمان الهی اطاعت کنید و گوش بفرمان باشید زیرا اطاعت از رهبری باعث ایجاد نظم در امت اسلام است. (مفید، محمد بن محمد، الأمالی (للمفید)، 1جلد، کنگره شیخ مفید - قم، چاپ: اول، 1413ق.)
چند نکته در باره فرمایشات مقام معظم رهبری :
1. اطاعت از اوامر و ارشادات ولی فقیه باعث تقویت نظام اسلامی و مخالفت با ایشان باعث تضعیف نظام اسلامی می باشد که تضعیف نظام اسلامی به نظر فقهای اسلامی حرام می باشد (اجوبه الاستفتئات س 1396، استفتاءات جدید (مکارم)، ج3، ص: 587 س 1660، )
2. بر اساس بیانات مقام معظم رهبری که امسال را، سال حمایت از تولید و کالای ایرانی بیان فرموده اند اولاً خرید کالای ایرانی کمک به همنوع می باشد و کمک به همنوع امری است که اسلام عزیزبه آن سفارش نموده است ضمن اینکه دارای برکاتی مانند رونق اقتصادی ، ایجاد اشتغال برای مردم ، و کمک به معشیت مردم می باشد و هر کدام نوعی صدقه و کار خیر هم محسوب می شود چرا که صدقه فقط به دادن پول و مال به فقیر نمی باشد
ثانیاً تولید و عرضه کالای با کیفیت ایرانی باعث تقویت نظام اسلامی شده و تقویت نظام اسلامی نمودن در هر لباس و مکانی که باشیم امری مطلوب و مورد پسند خداوند تبارک تعالی می باشد و تولید کالای بی کیفیت اگر باعث تضعیف نظام شود حرام می باشد.
3. مسئولین هم باید نظارت نمایند که در امر تولید موانع و سنگ اندازیها برطرف شود و افرادی که با تولید کالای بی کیفیت به مردم خسارت و صدمه می زنند برخوردی مناسب شود و قاچاق کالا که باعث خسارت به نظام اسلامی و تضعیف نظام می شود که امری حرام است جلو گیری نمایند. (استفتاءات (امام خمینى) ، ج2، ص: 46، استفتاءات (بهجت)، ج3، ص: 219، استفتاءات جدید (مکارم)، ج3، ص: 194 س 540، اجوبه الاستفتائات س 1982، فاضل جامع المسائل ج1 س 1079، )
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض تسلیت شهادت امام هادی علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که می فرمایند: مَن مَشى اِلى ذى قَرابَةٍ بِنَفسِهِ وَ مالِهِ لِیَصِلَ رَحِمَهُ اَعطاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ اَجرَ مِأَةِ شَهیدٍ
هر کس با جان و مال خود در راه صله رحم کوشش کند، خداوند عزّوجلّ پاداش یکصد شهید به او مى دهد.(من لایحضره الفقیه ج 4، ص 16)
دو نکته کوتاه درباره احکام صله رحم:
1. قطع رحم و ترک رابطه با خویشاوندان و فامیل، حرام است و یکی از شیوههای صله رحم حاضر شدن در منزل ارحام است ولی صله رحم منحصر به ملاقات حضوری در منزل فرد نیست. و فرد میتواند با تماس تلفنی، پیامک، جویا شدن از احوال او با واسطه؛ یا با احسان به او هر چند از طریق ارسال کمک مالی برایش در مواردی که احتیاج به کمک مالی دارد و مانندآن، این وظیفه الهی را انجام دهد.
2. اگر نوع خاصی از صله رحم با خویشاوند مثلا ملاقات حضوری موجب تأیید کار حرام او یا تشویق او بر ارتکاب گناه می شود یا موجب ابتلای خود فرد یا خانواده و فرزندان به گناه میشود، آن نوع صله رحم جایز نیست و فرد موظّف است به شیوه دیگری صله رحم را انجام دهد.
خداوند متعال توفیق کارهای خیر را به حق امام هادی علیه السلام به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم با عرض تسلیت شهادت امام هادی علیه السلام از آنحضرت روایت شده که میفرمایند: مَن کانَت لَهُ اِلَی اللهِ حاجَةٌ فَلیَزُر قَبرَ جَدِّیَ الرِّضا علیه السلام بِطوُسٍ
کسی که از خدا حاجتی را می خواهد؛ قبر جدم حضرت رضا علیهالسلام را در طوس زیارت کند. (وسائلالشیعه،ج14،ص56)
چند نکته کوتاه در مورد آداب زیارت و احکام حرم:
1. از مستحباتی که سفارش شده و فضیلت زیادی دارد زیارت معصومین علیهم السلام است، زیارت ابراز محبت و مودتی است که نشان ایمان انسان است. انجام زیارت عمل به عهدی است که هر مومنی بر عهده دارد در روایتی امام رضا علیه السلام می فرمایند: إنّ لِکُلِّ إمامٍ عَهدا فی عُنُقِ أولیائهِ و شِیعَتِهِ ، و إنّ مِن تَمامِ الوَفاءِ بالعَهدِ و حُسنِ الأداءِ زیارَةَ قُبُورِهِم. همانا برای هر امامی عهد و پیمانی بر عهده شیعیان و پیروان اوست و زیارت قبر امام عمل به آن عهد و پیمان است.
2. حاضر شدن نزد امام معصوم علیه السلام با عرض یک سلام به ساحت امام علیه السلام، زیارت محسوب میشود هرچند زیارت نامهای خوانده نشود اما بهتر است در هنگام زیارت؛ زیارت نامههای معتبر مانند زیارت امین الله و جامعه کبیره خوانده شود.
3. در هنگام ازدحام جمعیت باید به گونهای رفتار کنیم که دیگران از ما نرنجند و دست رساندن به ضریح لازم نیست بلکه چنانچه اعمال زیارت همراه با اذیت دیگران باشد جایز نیست.
4. بانوان با حجاب کامل تشرف یابند و برادران زائر مواظب حجاب و عفاف همسران و دختران خود در این مکانهای مقدس و بلکه در هر زمان و مکان دیگر باشند، چرا که رعایت نکردن دستورات دین محروم شدن از برکات و الطاف خداوند و معصومین علیهم السلام را در پی دارد.
5. بیرون بردن اموال حرم مانند قرآن، مفاتیح و مهر شرعا حرام است حتی اگربه قصد تبرک باشد.
خداوند متعال به همه ما توفیق زیارت و بهره مندی از شفاعت اهل بیت علیهم السلام را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض تسلیت شهادت امام هادی علیه السلام از حضرتش روایت شده که می فرمایند: الدُّنْیا سُوقٌ رَبِحَ فیها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُونَ .
دنیا بازاری است که جمعی درآن سود برند و گروهی زیان بینند.(تحف العقول، ترجمه احمد جنتی، ص1064)
حضور مومنین در ابتدای سال نو در کنار بارگاه ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام کار بسیار پسندیده ای است اما آنچه مهمتر و سبب عاقبت بخیری برای انسان است؛ علاوه بر توسل و تبرک جستن ، عمل به وظایف دینی است، وظایفی همچون:
1. اهتمام به نماز اول وقت و به جماعت.
2. پرهیز از اسراف.
3. رعایت حق الناس و پرهیز از تضییع حقوق دیگران چه در امور غیر مالی مثل غیبت و تهمت و.... چه در حقوق مالی مردم مثل کم کاری ؛ استفاده بدون مجوز از بیت المال و اموال دیگران مانند استفاده این ایام از باغات و....بدون رضایت آنها و چنانچه اگر حق مالی، شخصی به عهده انسان باشد مثلا به شخصی بدهکاری دارد که زمانش رسیده است و توان پرداخت دارد یا مالی که از قمار بدست امده است یا به نظر اکثر مراجع از طریق ربا بدست امده است یا بابت برگزاری مجلس گناه از کسی اجرتی گرفته است، چنانچه به طبکار دسترسی دارد باید بدهی مالی خودش را به او برساند یا از او رضایت کامل را بگیردو اگر طلبکار از دنیا رفته است باید به ورثه او برساند و صدقه دادن و کارهای خیر از جانب طلبکار کافی نیست.
4. رعایت ضوابط شرعی در هنگام گفتگو با نامحرم و رعایت حجاب و پوشش شرعی و در صورت ارتکاب معصیت گنهکار باید فورا توبه واقعی کند یعنی از گناهش پشیمان شود و تصمیم بر ترک گناه بگیرد.
خداوند متعال به حق امام هادی علیه السلام سال جدید را سال فرج امام زمان علیه السلام و سال باخیر و برکت برای همه قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از حضرت زهرا سلام الله علیها روایت شده که آنحضرت در مورد فلسفه بجا آوردن نذر میفرمایند: الْوَفَاءَ بِالنَّذْرِ تَعْرِیضاً لِلْمَغْفِرَةِ
خداوند متعال وفای به نذر را موجب آمرزش قرار داد. (علل الشرائع، ج 1، ص 289 خطبه فدکیه)
چند نکته در مورد احکام نذر:
1. نذر شرعی آن است که برای خدای متعال کاری را که انجامش شرعا و یا عرفا بهتر است با خواندن صیغه نذر شرعی بر خود لازم نماید، مثلا به این صورت بگوید برای خدا بر من است که اگر حاجتم را گرفتم، فلان مبلغ را به حرم امام رضا علیه السلام پرداخت نمایم، البته برای گرفتن حاجت نیازی به خواندن صیغه نذر نیست.
2. کسی که نذر را فقط از دل گذرانده و به زبان نگفته یا (به نظر مشهور مراجع ) صیغه نذر شرعی را نخوانده چیزی بر وی واجب نیست.(مخالف ایت الله مکارم:اگر فقط بگوید نذر کردم و مد نظرش انجام کار برای خدا باشد بنابر احتیاط واجب باید به نذر عمل کند(پیک احکام 16)).
3. اگر زمان عمل به نذر معین و مشخص باشد و در همان زمان توانایی عمل به نذر را نداشته باشد دیگر وظیفه ای ندارد، ولی اگر با داشتن توانایی، عمدا به نذرش عمل نکند کفاره دارد. (صرفا جهت اطلاع: کفاره افطار روزه ماه رمضان: امام خمینی، فاضل، مکارم، گلپایگانی، صافی، نوری،زنجانی، رساله مراجع مساله2654، کفاره قسم مخیر بین اطعام 10 فقیر یا پوشاندن آنها و اگر نتوانست 3روز، روزه است؛ خوئی، سیستانی، رهبری، تبریزی، وحید، بهجت، رساله مراجع مساله 2654، سیستانی منهاج ج3 م740، خوئی وحید تبریزی منهاج ج3 م1564)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم . خداوند متعال در قران مجید می فرماید: قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ .
بگو اى بندگانم که زیاده بر خویشتن ستم روا داشتهاید، از رحمت الهى نومید مباشید، چرا که خداوند همه گناهان را مىبخشد، که او آمرزگار مهربان است (سوره زمر آیه 53)
از جمله راه های کسب سعادت و کمال، توبه است؛ توبه دست کشیدن از گناه و معصیت و برگشت به سوى خداوند متعال است و اینکه با تمام وجود به خدا توجه کنیم و از غیر خدا دست بکشیم.
چند نکته درباره احکام توبه:
1. توبه کردن از گناهان، واجب فوری است و تأخیر انداختن آن جایز نیست. توبه زمان و مکان و آداب خاصی لازم ندارد؛ لذا فرد وقتی گناهی مرتکب شد باید سریعا توبه کند هر چند قبلا توبه کرده و آنرا شکسته؛ باز هم باید توبه واقعی کند و به سوی خداوند برگردد و از رحمت خدا نا امید نباشد زیرا ناامیدی خودش گناه است.
2. حقیقت توبه این است که قلبا از گناهش پشیمان شود و تصمیم بر ترک گناه گرفته شود.
3. نسبت به برخی گناهان علاوه بر پشیمانی و تصمیم بر ترک گناه جبران گذشته واجب است مثل اینکه اگر گناه فردی ترک نماز و روزه بوده در انجام نماز و روزهای قضا کوتاهی نکند. (عروه اول احکام اموات مراجع مساله 1813؛ 1814؛ 1815؛ 2279؛ 2701)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه مقام معظم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد .
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قرآن مجید در مورد مومنین میفرماید: الَّذینَ إِنْ مَکَّنّاهُمْ فِی اْلأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَر….
همان کسانی که هر گاه در زمین به آنها قدرت بخشیدیم ، نماز را برپا می دارند و زکات می دهند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند .(سوره حج، آیه 41)
با توجه به اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در دین دو نکته درباره امر به معروف خدمتتان عرض می شود:
1.واجب شدن امر به معروف و نهی از منکر شرایطی دارد از جمله
الف)شناخت صحیح معروف و منکر ب)احتمال تاثیر درمخاطب ج)تصمیم مخاطب بر تکرار عمل د)نداشتن مفسده وضرر جانی ،عرضی و مالی قابل توجه .
2.یکی از شرایط تصمیم مخاطب بر تکرار عمل است لذا اگر فردی قصد انجام منکر یا ترک واجب را داشته باشد یا آنکه مشغول به انجام منکر و ترک واجب باشد، امر به معروف و نهی از منکر واجب است ولی چنانچه شخص خلافکار نخواهد کارهای خلاف خود را تکرار کند و نمیخواهد دوباره مرتکب آن شود، امر به معروف و نهی از منکر واجب نیست. لذا اگر فردی در گذشته گناه بزرگ شرابخوری مرتکب شده و الان قصد انجام این گناه زشت را ندارد و این کار را در آینده نیز نمی خواهد انجام دهد، نهی از منکر چنین شخصی واجب نیست.
تعجیل درفرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا مقام معظّم رهبری صلوات بر محمد و آل محمد
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم. با تبریک ولادت حضرت امام باقر علیه السلام از فرزند بزرگوارش امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند:ضَرْبُ الْعیدانِ یُنْبِتُ النِّفاقَ فِی الْقَلْبِ کَما یُنْبِتُ الْماءُ الْخُضْرَةَ
نواختن موسیقی (مثل تار و …) نفاق را در دل میرویاند همان طوری که آب سبزه را میرویاند.(کافی:ج6،ص 434.)
چند نکته کوتاه درباره موسیقی:
1. هر موسیقی و آهنگی که انسان تشخیص دهد عرفا، لهوی و مناسب با مجالس گناه باشد مثلا آهنگی رقص آور باشد یا تحریک کننده شهوت باشد، حرام است. هر چند برای خود شنونده رقص اور یا محرک شهوت نباشد (صرفا جهت اطلاع بیان کننده: معیار در موسیقی حرام فقط لهوی بودن است= خوئی،وحید ،سیستانی،مکارم ، تبریزی)
2. در موسیقی حرام فرقی بین کلاسیک یا سنتی، محلی، ایرانی و غیره نیست و همچنین پخش شدن از صدا وسیما یا مجوز داشتن دلیل بر حلال بودن موسیقی نیست. (اکثر مراجع اجوبه س1128-1129-1141)
3 .حضور در مجلس گناه که عرفا تایید آن میشود حرام است و اگر اتفاقا در مجلس حرام قرار گرفت باید با وجود شرایط نهی از منکر کند گر چه به خارج شدن ازمجلس گناه باشد. (استفتائات مکارم ج2 س719، اجوبه س 1155)
4. انسان حق ندارد مال را در امور حرام مثل موسیقی حرام صرف نماید که در این صورت گناه کرده و باید توبه نموده و علاوه برآن خمس آن مال را نیزادا نماید و همچنین کسب در آمد از راه موسیقی گناه، حرام است.
خداوند متعال توفیق ترک گناه و معصیت رابه همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمدوآل محمد
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. با تبریک میلاد امام باقر علیه السلام و حلول ماه رجب از آنحضرت روایت شده کهمیفرمایند: الصَّلاهُ عَمُودُ الدّینِ، مَثَلُها کَمَثَلِ عَمُودِ الْفِسْطاطِ، إذا ثَبَتَ الْعَمُودُ ثَبَتَ الاَّْوْتادُ وَ الاَْطْناب، وَ إذا مالَ الْعَمُودُ وَانْکَسَرَ لَمْ یَثْبُتْ وَ تَدٌ وَ لا طَنَبٌ.
نماز ستون دین است و مثالش همانند تیرک و ستون خیمه می باشد که چنانچه محکم و استوار باشد میخ ها و طناب های اطراف آن پا بر جا خواهد بود ولی اگر ستون سُست یا کج باشد میخ ها و طنابهای اطراف آن نمی تواند پا برجا باشد. « وسائل الشیعه، ج 4، ص 27، ح 4424»
چند نکته درباره نماز های مستحبی:
اول: در حدیث است که نمازهاى نافله، به منزله هدیّه است و در هر صورت اگر صحیح انجام شود پذیرفته مىشود. با همه تأکید و تشویقى که درباره انجام نمازهاى مستحبى است، شایسته است که اداى آنها از روى علاقه و عشق باشد و انسان، بر خودش آنها را تحمیل نکند. سعى کند که ابتداء آمادگى روحى و علاقه و کشش قلبى بیابد، آنگاه به انجام آنها بپردازد.
بیان نورانی از وجود مبارک حضرت امیر علیه السلام در نهج البلاغه هست که فرمود: «إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالاً وَ إِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَی النَّوَافِلِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَی الْفَرَائِضِ» این دل، مثل فصول چهارگانه است، یعنی مثل زمان که گاهی بهاری دارد و گاهی پاییزی، گاهی اقبالی دارد و گاهی ادباری. اگر دل در حالت بهار بود، شکوفایی و اقبال داشت، از نوافل نگذرید، سعی کنید، نافله ها را ترک نکنید و اگر دل، آن آمادگی را ندارد، شما بر دل تحمیل نکنید و فقط واجب ها را انجام دهید،به همین دلیل، در نمازهاى مستحب، برخى ارفاقها و تسهیلاتى وجود دارد که در نمازهاى واجب نیست. این آسانگیرى، براى جذب بیشتر افراد است. از جمله اینکه:
1.نماز مستحب را، هم مىتوان ایستاده خواند، هم نشسته.
2. انجام کم و زیادهاى اشتباهى در نماز مستحب، سجده سهو ندارد.
3. در نماز مستحب، شکّ میان رکعت اوّل و دوّم، نماز را باطل نمىکند و نمازگزار مىتواند تصمیم بر هر کدام بگذارد.
4. براى نمازهاى واجب، بهتر است انسان به مسجد برود.
دوم: نمازهای مستحبی زیاد است و انها را نافله گویند و بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده است و انها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند .(ولى در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه مىشود.)
سوم: به نظر اکثر مراجع وقت نافله شب از نصف شب است تا اذان صبح، و بهتر است نزدیک اذانصبح خوانده شود. مسافر و کسى که براى او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، مىتواند آن را در اول شب بجا آورد (سیستانی : وقت نافله شب از اول شب است تا اذان صبح)
چهارم: نافله ظهر و عصر را در سفر یعنی در جایی که نماز شکسته است، نباید بخواند.ولى نافله عشا را به نیت اینکه شاید مطلوب باشد، مىتواند بجا آورد. (اکثر مراجع رساله مراجع ازم 764تا774)
خداوند متعال همه ما را از نمازگذاران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد