بیان بین الصلاتین
غیبت 
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلم روایت شده است که میفرمایند: الْغِیبَةُ أَسْرَعُ فِی دِینِ الرَّجُلِ الْمُسْلِمِ مِنَ الْأَکِلَةِ فِی جَوْفِه
تاثیر غیبت در دین مسلمان، از تاثیر خوره در جسم او سریع تر است.( الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج2 ؛ ص357)
توضیحات
چند نکته در مورد احکام غیبت:
1. یکی از گناهان کبیره غیبت است و غیبت به نظر اکثر مراجع یعنی انسان عیب پنهانی کسی را در غیاب و پشت سرش نزد دیگری بیان کند هر چند بیان عیب به قصد اهانت و پایین آوردن شخصیت آن فرد نباشد.(اکثر‌مراجع ..امام خامنه ای و حضرت امام: غیبت به قصد تنقیص و عیب جویی باشد. بهجت: عیب به طوری باشد که چنانچه غیبت شونده،بشنود ناراحت می شود)
2.در حرام بودن عیب مخفی ، فرقی ندارد عیب در بدنش باشد یا آنکه در رفتار یا اخلاق یا سخنان و گفتارش باشد و همچنین فرقی نمی‌کند عیب طرف را بگوید یا بنویسد یا تصویر و فیلمش را پخش کند .(مشهور؛ استفتائات مکارم ج1 س 552، ج1 س 554، ج3 س 486)
3. همانطوری که غیبت کردن حرام است، چنانچه انسان غیبت را شنید در صورت شرایط نهی از منکر باید نهی از منکر کند یا صحبت دیگری به میان آورده شود تا غیبت قطع شود.
4. هر کسی مرتکب این گناه شده باید توبه کند. برخی از مراجع عظام ( مثل مرحوم آیت الله بهجت و مقام معظم رهبری) میفرمایند: انسان از شخصی که از او غیبت نموده باید حلالیت بطلبد بشرطی که مفسده ای بر‌آن مترتب نشود مثلا سبب کدورت نگردد و اگر حلالیت طلبیدن مفسده دارد همین که برای او از خدا طلب آمرزش کند کافی است.(استفتائات بهجت ج 4 ص 562 س6475 و توضیح المسانل مراجع ج 2ص833 م31 و خویی و تبریزی‌رساله 2824، استفتائات امام ج3 س59-58حضرات امام، استفتائات‌س9و 16و53؛ مکارم، استفتائات ج1 س552؛ فاضل جامع الاحکام ج1س982،منهاج سیستانی ج1ص 17)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام سلامتی مراجع عظام خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد.
حضور در مجلس گناه
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم با تبریک بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم خداوند متعال در قرآن مجید در مورد الگو بودن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چنین می فرماید: لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ
قطعا براى شما در رفتار رسول خدا الگو و سرمشق برای زندگى است براى کسى که به خدا و روز قیامت اعتقاد و امید دارد.(الاحزاب 21)
توضیحات
برخی از مومنین گاهی اوقات سوال می کنند: به مجلس عروسی ای دعوت شده ایم که همراه با گناه است وظیفه چیست؟ در جواب عرض می شود اولا :اگر در مجلسی شراب باشد مثلا سر سفره یا روی میز، شراب است حضور و شرکت در چنین مجلسی مطلقا حرام است و به هیچ وجه مجاز به ماندن در آنجا نمی باشد.
ثانیا :اگر مجلس شراب نباشد اما از جهت دیگری گناه صورت می گیرد مثلا آهنگ رقص آور پخش می شود یا غیبتی صورت می گیرد به نظر برخی مراجع مانند مقام معظم رهبری (سیستانی - شبیری) اگر حضورش به گونه ای است که سبب ارتکاب گناه مثل گوش کردن به آهنگ حرام می شود یا حضورش تایید و امضای گناه در مجلس می باشد، هرچند مرتکب گناه نشود در این صورت حضور فرد در چنین مجلسی گناه و معصیت است و به نظر برخی مراجع (جهت اطلاع :مانند حضرت امام - اقای مکارم ) شرکت در چنین مجالسی مطلقا جایز نیست. نکته پایانی اینکه در هر مجلس گناهی چنانچه شرایط نهی از منکر وجود داشته باشد باید نهی از منکر صورت بگیرد هر چند نهی از منکر متوقف برخروج از مجلس یا تذکر دسته جمعی باشد باید این کار صورت بگیرد.(رساله اموزشی رهبر معظم انقلاب، حضور در مجلس معصیت ص345 ، استفتائات ایت الله سیستانی س 198 احکام مجلس عروسی،مکارم:استفتائات 2/س719، استفتاءات (امام خمینى)، ج3، ص: 148))
خداوند متعال توفیق شناخت گناه و ترک گناه را به همه عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
هدیه دادن
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم با تبریک عید سعید مبعث ،از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده که فرمودند: تَهادَوا فَإِنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائِنِ
به یکدیگر هدیه بدهید، که همانا هدیه کینه‌ها را از بین مى‌برد. (کافى (ط - الاسلامیه) ج5،ص144،ح14 من لایحضره الفقیه ج3 ، ص299)
توضیحات
چند نکته درباره هدیه دادن:
1. یکی از مستحبات هدیه دادن، بوی‍ژه به ارحام و خویشان است، مخصوصا در میان ارحام و خویشاوندان نسبت به پدر و مادر سفارش بیشتری شده است.
2. اگر به فرزندی بیشتر از فرزند دیگری هدیه داده شود یا هدیه‌ای با ارزشتری داده شود کراهت دارد . اما اگر یکی از فرزندان دارای خصوصیتی باشد که سزاوار برتری است مثلا فقیر است چنانچه باعث فتنه و فساد نشود برتری دادن او در هدیه خوب است.
3. مالی که هدیه داده میشود تا هدیه گیرنده تحویل نگیرد هدیه محسوب نمی‌گردد مثلا اگر انسان به فرزندش بگوید ماشین را به تو بخشیدم تا وقتی که تحویل فرزند نداده، مال فرزند نشده است و احکام هدیه را ندارد و اگر هدیه ای به فرزند نا بالغ داده شود پدر یا پدر بزرگ و در صورت نبودن این دو قیم شرعی، باید تحویل بگیرد.(منهاج الصالحین آیه الله سیستانی جلد2 کتاب الهبه مساله136؛ تحریر الوسیله کتاب الهبه مساله22.)
خداوند متعال بهترین هدیه که فرج امام زمان علیه السلام است را نصیب همه مستضعفین عالم بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن با عرض تبریک مبعث رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم خداوند متعال در قرآن مجید در مورد بعثت میفرمایند: لَقَدْ مَنَّ اللهُ عَلیَ المُؤْمِنینَ إذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسولاً مِنْ أنْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُم الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ
خداوند متعال بر مؤمنان منت نهاد هنگامی که در میان آنها پیامبری از جنس خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد، گرچه قبل از بعثت در‌گمراهی آشکاری بودند.(آل‌عمران/164)
توضیحات
روز مبعث رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم از اعیاد بزرگ مسلمانان است و برای آن روز اعمالی ذکر شده است که عبارتند از:
1. غسل که زمان انجام آن از اذان صبح تا غروب آفتاب است.
2. روزه گرفتن که طبق نقل برخی روایات ثواب روزه اش معادل هفتاد سال روزه گرفتن شمرده شده است. البته کسی که روزه قضا دارد نمی تواند روزه مستحبی بگیرد و می‌تواند نیت روزه قضا کرده و انشاء الله از ثواب آن روز هم بهره مند می شود و همچنین فردی که مسافر است و نمازش شکسته است نمی تواند روزه بگیرد.
3. بسیار صلوات فرستادن.
4. زیارت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و امیر المؤمنین علیه السلام.
5. دعاها و نمازهایی که در مفاتیح الجنان ذکر‌شده است. ( مفاتیح الجنان، اعمال ماه رجب )
خداوند متعال عیدی ما را فرج و سلامتی امام زمان علیه السلام قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از جابر نقل شده که امیر المومنین علیه السلام همیشه می‌فرمودند: أَکْثِرُوا الْمَسْأَلَةَ فِی یَوْمِ الْجُمُعَةِ وَالدُّعَاءَ فَإِنَّ فِیهِ سَاعَاتٍ یُسْتَجَابُ فِیهَا الدُّعَاءُ‌وَ الْمَسْأَلَة
در روز جمعه زیاد دعا و درخواست داشته باشید؛ زیرا در آن، ساعاتی است که دعا‌مستجاب و حوائج برآورده میشود. ( وسائل‌الشیعه،ج۵،ص ۶۹)
توضیحات
چند نکته درباره آداب جمعه:
1. روز جمعه در دین مبین اسلام عید شمرده شده و بین روزهای هفته فضیلت خاصی دارد و اعمالی همچون نظافت (مانند کوتاه کردن ناخن و شارب)، استعمال بوی خوش، صدقه دادن و‌آموختن مسائل دین سفارش شده است ( مفاتیح، اعمال روز جمعه)
2. یکی از با فضیلت ترین اعمال روز جمعه شرکت در نماز جمعه است که ترک کردن نماز جمعه و اهمیت ندادن به آن شرعا مذموم است و نماز جمعه در زمان غیبت امام زمان علیه السلام به نظر اکثر مراجع بجای نماز ظهر کافی است و کسی هم که میخواهد نماز ظهر را در منزل بخواند به نظر اکثر مراجع عظام تقلید مستحب است که همان اول وقت نماز ظهر را بخواند و تاخیر انداختن لازم نیست ( اکثر مراجع: رساله مراجع مساله، احکام نماز جمعه ص842 ؛ مخالف: خوئی، مکارم، تبریزی: با وجود شرایط شرکت بنا‌بر احتیاط، واجب است؛ منهاج الصالحین ،آیه‌الله‌خوئی ج2 ص203 ؛گلپایگانی، صافی: احتیاط واجب اکتفا به نماز جمعه ننماید و نماز ظهر هم بخواند)
3. یکی دیگر از اعمال مستحب و سفارش شده در روز جمعه، غسل جمعه است که زمان آن از اذان صبح تا اذان ظهر است و بهتر است نزدیک ظهر انجام شود و اگر تا ظهر انجام ندهد بهتر است بدون نیت اداء و قضاءتا غروب جمعه بجا آورد و کسی که در روز جمعه موفق نشده مستحب است در روز شنبه قضای آنرا انجام دهد، انسان می‌تواند چند غسل را نیت کرده و همه را با یکبار شستن انجام دهد. (رساله مراجع مساله 644و 647)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قران مجید می فرماید: وَ مَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَیْرًا وَ أَعْظَمَ أَجْرًا
و هر کار خوبى براى خویش از پیش فرستید آن را نزد خدا بهتر و با پاداشى بیشتر باز خواهید یافت .(مزمل آیه 20)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره وقف:
1. وقف از مصادیق صدقه جاریه است یعنی ثواب آن بعد از فوت نیز ادامه می یابد و فرصت مناسبی است که مومنین می توانند برای ذخیره آخرتشان استفاده کنند.
2. وقف آن است که انسان مالی را بصورت مخصوص به موارد و مصارف معینی مثل مسجد، مدرسه، حرمهای معصومین علیهم السلام، مجالس عزای اهل بیت علیهم السلام یا فقرا....با رعایت شرایطی اختصاص دهند.
3. وقف کردن به صورت شراکتی هم صحیح است یعنی چند نفر به صورت مشترک مثلا مکان یا وسیله ای(مثل بخاری برای مسجد یا مدرسه) را خریداری کنند و انرا در جهت خاصی وقف کنند.
3. اگر کسی چیزی را وقف کند از ملک او خارج میشود و خود او و دیگران نمی توانند آن را ببخشند یا بفروشند یا حتی جهت و مصرف وقف را تغییر دهند البته در مواردی نادر مثل خرابی وقف با شرایط خاصی که دارد تغییر و فروش وقف جایز است که برای اگاهی از شرایط و احکامش با کارشناس مسائل دینی مشورت شود. ( جهت اطلاع :به دفاتر مشاوره وقف درحرم مطهر اشاره شود) (تحریر الوسیله امام ،ج ،2 م 3 و 4 ،ص60 ؛ استفتائات مقام معظم رهبری س 1995و1998ص489؛ هدایه العباد آیت الله صافی ج2 ص180هدایه العباد‌آیت الله گلپایکانی ج2 ص140و آیت الله اراکی توضیح المسائل مراجع ج2 ذیل مساله 2677)
خداوند متعال به همه ما توفیق کارهای خیر را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم با عرض تسلیت شهادت حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام از آنحضرت روایت شده که میفرمایند: لَیْسَ حُسْنُ الْجِوَارِ کَفَّ الْأَذَى وَ لَکِنَّ حُسْنَ الْجِوَارِ الصَّبْرُ عَلَى الْأَذَى.
خوش همسایگى تنها این نیست که آزار نرسانى، بلکه خوش همسایگى این است که در برابر آزار و اذیت همسایه صبر داشته باشى.(تحف العقول ص 409)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره حقوق همسایگان:
یکی از مسائل مهم اجتماعی، کیفیت معاشرت با همسایگان هست و در اسلام نسبت به حقوق همسایه سفارش شده است، که به برخی از حقوق واجب اشاره می شود:
1.دوری از آزار و اذیت همسایگان، که به عنوان یکی از محرمات الهی بشمار می‌رود و به عنوان نمونه به برخی از مصادیق ازار و اذیت اشاره می شود:
مورد اول: پارک کردن اتومبیل مقابل درب منزل همسایگان در صورتی که مانع عبور و مرور آنان شود حرام‌است. ( استفتائات ایت الله سیستانی ص 399)
مورد دوم: برگزاری مجالس اعم از مجالس شادی یا عزاداری باید به گونه ای باشد که سر و صدا یا پذیرایی از مهمانان، سبب اذیت و آزار همسایگان نشود.
2. احترام به مالکیت یکدیگر، که باز هم به دو نمونه اشاره می شود:
مورداول: استفاده از میوه های درخت همسایه جایز نیست مگر اینکه با اجازه یا رضایت همسایه باشد.
مورد دوم: در آپارتمانها یا در مجتمع ها، مکانهایی که مشترک است،استفاده و هر گونه دخل وتصرف باید با رضایت همه اعضا باشد.
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام سلامتی مراجع عظام خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم با عرض تسلیت شهادت امام کاظم علیه السلام از آنحضرت روایت شده است که میفرمایند: اَفضَلُ ما یتَقَرَّبُ به العَبدُ اِلی اللهِ بَعدِ المَعرِفَةِ به الصَلوةُ
بهترین چیزى که بنده بعد از شناخت خدا به وسیله آن به درگاه الهى تقرب پیدا مى کند، نماز است.(تحف‌العقول‌ص455)
توضیحات
در بیان معصومین علیهم السلام نماز رکن دین است که دیگر امور با آن سنجیده می شود ( ان قبلت قبلت ما سواها و ان ردت ردت ما سواها) در بیان دیگر می فرمایند نماز معراج مومن است؛ بهترین حالتی که انسان می تواند به خدا توجه کند و تقرب بجوید نماز است؛اگر نماز با آداب و شرایط اقامه شود طبق بیان قرآن مجید (ان الصلاه تنها عن الفحشاء و المنکر) انسان را از گناهان و بدی ها دور می کند و موجب سعادت انسان است.
اما چند نکته درباره احکام تکبیره الاحرام:
1. یکی از ارکان نماز تکبیرة الاحرام است که ترک عمدی و سهوی آن نماز را باطل می‌کند ( اکثر مراجع؛ آیت الله زنجانی: گفتن «اللّه أکبر» در اول هر نماز واجب است، ولى ظاهراً رکن نیست، پس اگر آن را فراموش کند و در رکوع یا بعد از آن متوجه شود نمازش صحیح است ( رساله مراجع مساله948)
2. شکستن نماز از روی اختیار و بدون مجوز شرعی، بعد از گفتن تکبیره الاحرام جائز نیست. رساله مراجع مساله 1159،(خویی، سیستانی، مکارم: شکستن نماز از روی اختیار بنا بر احتیاط واجب جایز نیست)
3. هنگام گفتن تکبیره الاحرام بدن باید آرامش داشته باشد اما حرکت دستها در هنگام گفتن تکبیره الاحرام اشکال ندارد بلکه مستحب است با شروع تکبیره الاحرام، دستها رابالا بیاورد.( رساله مراجع مساله951)
4. تمام تکبیرهای نماز غیر از تکبیره الاحرام،مستحب است و تمامی تکبیرهای مستحبی را چنانچه به نیت تکبیر وارد شده در نماز بگوید به نظر اکثر مراجع عظام ( فتوی: گلپایگانی، صافی بنا بر احتیاط واجب:امام خمینی، زنجانی،سیستانی، نوری، فاضل، وحید، ، احتیاط مستحب:خوئی،تبریزی،) باید در حال آرامش بدن گفته شود. اجوبه س434، رساله مراجع مساله965، عروة الوثقی کتاب الصلاة القیام مساله29)
خداوند متعال توجه و حضور قلب در نماز را به همه ما عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم با عرض تسلیت شهادت امام کاظم علیه‌السلام، آنحضرت در یکی از وصیت ها و سفارش هایشان خطاب به هشام می فرمایند: لَیْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یُحَاسِبْ نَفْسَهُ فِی کُلِ یَوْمٍ؛ فَإِنْ عَمِلَ حَسَناً اسْتَزَادَ مِنْهُ وَ إِنْ عَمِلَ سَیِّئاً اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِنْهُ وَ تَابَ إِلَیْهِ
هر کسی که هر روز به حساب خود نرسد، از ما نیست؛ تا اگر نیکى کرده بر آن بیفزاید و اگر بدی کرده از خدا وند متعال آمرزش خواهد و به سوی او توبه کند. (تحف العقول / النص / 396 )
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره احکام وصیت:
1. وصیت کردن به خودی خود مستحب است اما اگر نشانه های مرگ ظاهر شود و فرد تکالیف واجبی بر عهده داشته باشد مثل خمس، زکات، پرداخت رد مظالم، بدهکاری، امانت، نماز قضا، روزه قضا یا حج باید خودش فورا آنها را به مقدار توان ادا کند ولی اگر نمی تواند عمل نماید باید نسبت به آنها وصیت کند. و در صحیح بودن وصیت بین وصیت کتبی و شفاهی تفاوتی وجود ندارد.البته در جایی عمل به وصیت لازم است که وصیت شرعا از جهت شرعی اثبات شده باشد.(توضیح المسائل مراجع مسأله 867،و 2695 و 2696)
2. اگر وصیتی شرعا ثابت باشد واجب است بر طبق آن عمل شود و ورثه نمی‌توانند مصلحت اندیشی کنند و با وصیت مخالفت کنند مثلا اگر میت بخشی از یک سوم اموالش را برای مجلس عزاداری وصیت کرده است ورثه نمی توانند تخلف کنند و یا در راه خیر دیگری مصرف کنند.
خداوند متعال بحق موسی بن جعفر علیهما السلام عاقبت همه مومنین را ختم به خیر فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
بسم الله الرحمن الرحیم از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده که فرمودند: مَنْ أَمَرَ بِمَعْرُوفٍ أَوْ نَهَى عَنْ مُنْکَرٍ أَوْ دَلَّ عَلَى خَیْرٍ أَوْ أَشَارَ بِهِ فَهُوَ شَرِیک
هر کس دیگرى را به کار نیکى امر کند یا او را از کار زشتى باز دارد یا اینکه او را به خیرى راهنمائى نماید و یا اشاره به امر خیرى داشته باشد در آن کار نیک شریک خواهد بود .( وسایل الشیعه ج 16 ، ص 124 ، ح 21147)
توضیحات
دو نکته در مورد امر به معروف و نهی از منکر:
اول: یکی از واجبات الهی امر به معروف و نهی از منکر است و از بهترین روشهای امر به معروف و نهی از منکر این است که خودش گناه نکند. مثلا اگر رفیقش میخواهد غیبت کند از شنیدن آن معذرت بخواهد.
دوم: برای امر به معروف ونهی ازمنکر مراتبی است:
1. اینکه با شخص معصیت کار طوری رفتار شود که معصیت کار بفهمد که به جهت گناهی که کرده چنین رفتار شده است.
2. اینکه با زبان امر و نهی کند و اگر احتمال بدهد که با موعظه و نصحیت و حسن خلق و کلام نیکو ، معصیت را ترک می کند لازم است که اکتفا به آن کند.
3. اینکه اگر برای امر به معروف و نهی از منکر لازم شود که متوسل به زور یا اقدام عملی گردد در این صورت کسی بدون اجازه حاکم شرع و مسولین ذی ربط حق اقدام ندارد. (باکمی اختلاف تعابیر و نظرات مراجع ) بنابراین باتوجه به اینکه هدف از امر به معروف و نهی از منکر ترک گناه است لذا اگر با مرتبه پایین حاصل شود نمی توان به مراتب بالاتر عمل کرد.
خداوند متعال به همه ما توفیق امر به معروف و نهی از منکر را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم خداوند متعال در قرآن مجید می فرماید: یَا أیُّهَا النَّبِیُّ قُل لِأزوَاجِکَ وَ بَنَاتِکَ وَ نِسَاءِ المُؤمِنِینَ یُدنِینَ عَلَیهِنَّ مِن جَلَابِیبِهِنَّ ذَلِکَ أدنَی أن یُعرَفنَ فَلَا یُؤذَینَ.
ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: «جلبابها [= روسری‌های بلند] خود را بر خویش فرو افکنند، این کار برای اینکه (به عفت) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است. (سوره احزاب آیه 59)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره پوشش و لباس یک فرد مسلمان:
1. حفظ پوشش شرعی یکی از مسلمات و ضروریات دینی می باشد؛ که هدف از حجاب و پوشش، گسترش حیا و عفت در جامعه و جلوگیری از فساد، استحکام و‌گرم شدن کانون خانواده است و فقدان حجاب سبب معاشرت‌های نادرست میان زن و مرد و سست شدن کانون خانواده میشود لذا هم بر مردان و هم بر زنان واجب است حجاب شرعی را رعایت کنند و مردان مراقب حجاب دختران و همسرانشان باشند و عموم مردم هم نسبت به نهی از منکر در صورت وجود شرایط نهی از منکر نسبت به افراد متخلف، کوتاهی نکنند.
2. لباس از عوامل فرهنگ ساز است لذا نباید کیفیت پوشش و لباس سبب ترویج فرهنگ ضد دینی باشد مثلا نباید روی لباس تصاویر یا نوشته هایی باشد که تبلیغ فرقه های منحرف و ضد دینی باشد.
3.رعایت پوشش شرعی در برابر هر نامحرمی واجب است، فرقی بین فامیل و همکار و دکتر و بیگانه ندارد وهمچنین تفاوتی میان مکانهای زیارتی و‌مجالس عروسی یا عزاداری نمیباشد.
خداوند متعال به مردان ما غیرت و به زنان ما عفت عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از امام رضا علیه السلام روایت است که می فرمایند: الصَّغَائِرُ مِنَ الذُّنُوبِ طُرُقٌ إِلَى الْکَبَائِرِ، وَ مَنْ لَمْ یَخَفِ اللَّهَ فِی الْقَلِیلِ لَمْ‌‌یَخَفْهُ فِی الْکَثِیر
گناهان کوچک راه‌هاى گناهان بزرگ هستند.کسى که از خداى تعالى در گناه کوچک ترس نداشته باشد،در گناهان بزرگ هم از او نمى‌هراسد.(عیون‌الاخبار ، ج2،ص180؛ بحارالانوار، ج68، ص174)
توضیحات
چند نکته درمورد مراجعه به پزشک نامحرم:
1. رعایت نگاه و پوشش در مقابل هر نامحرمی واجب است و فرقی نمی‌کند که نامحرم فامیل باشد یا غیر فامیل و همکار باشد یا غیر همکار.
2. اگر بیمار بخواهد به پزشک غیر همجنس خودش مراجعه کند‌مثل اینکه خانم بخواهد به پزشک مرد مراجعه کند، چنانچه مداوا یا معاینه مستلزم لمس بدن یا نگاه به قسمتهای غیر مجاز (نگاه به غیر گردی صورت و دستها تا مچ باشد) باشد، مراجعه‌کردن حرام است هر چند پزشک غیر همجنس به نظر اکثر فقهاء تخصص و مهارت بیشتری داشته باشد بنابراین بیمار نمی‌تواند برای سونوگرافی یا تزریقات به پزشک غیر همجنس خود مراجعه کند البته در صورتی که ضرورت و اضطراری در میان باشد مثل اینکه همجنس نتواند بیماری را درمان کند، در این صورت به مقدار ضرورت جایز است. ( مخالف: ایت الله سیستانی و تبریزی در صورتی که درمان اضطرار داشته باشد و پزشک غیر همجنس تخصص و مهارت بیشتر داشته باشد اشکالی ندارد منهاج ج2 کتاب نکاح م 21)
3. پزشک نمی‌تواند بدون ضرورت به بدن جنس مخالف نگاه غیر مجاز داشته باشد و یا بیمار نامحرم را لمس کند. ( اکثر مراجع؛صرفا جهت اطلاع: مخالف آیت الله سیستانی وتبریزی. منهاج ج2 کتاب نکاح م 21 و استفتائات مکارم ج1 س 1572و بهجت ص 30 س 5و6،امام ج 3 س48و49و فاضل ج1 س 2088 و هدایه العباد ج2 م 22).(با استفاده از عروه کتاب نکاح م 35 با استفاده از منهاج سیستانی م14- 15م20- 21- 22 با استفاده از تحریر کتاب نکاح م22 رساله مراجع مساله 2441).
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم در روایت است از امیر المومنین علیه السلام که برای عدم پذیرش ذلت در زمان گرفتاری و سختی بلکه پشت سر گذاشتن این مرحله با صبر و تدبیر می فرمایند: اَلْمَنیَّةُ وَلاَ الدَّنِیَّةُ، التَّقَلُّلُ وَلاَ التَّوسُّلُ....
مرگ آرى، زبونى هرگز، فقر آرى، وابستگى هرگز! (نهج البلاغة (للصبحی صالح)؛ ص546)
توضیحات
چند نکته درباره اقتصاد مقاومتی :
یکی از امور بسیار مهم در اقتصاد مقاومتی اهمیت دادن به کار و تولید داخلی است و اهمیت دادن به آن راههای مختلفی دارد از جمله:
1. هرکاری که باعث وارد شدن ضرر اقتصادی به دولت اسلامی گردد دارای اشکال است و حتی در بعضی از موارد حرام میباشد و همچنین قاچاق کالا و خرید و فروش کالای قاچاق اگر خلاف قانون دولت اسلامی باشد به نظر مراجع عظام (فتوی یا احتیاط) جایز نمی باشد.
2. خرید کالاهای مرغوب ایرانی باعث تقویت اقتصادی کشور و ایجاد شغل برای جوانان کشور عزیزمان میشود ،که هم این یک امری خدا پسندانه بوده و سبب جلوگیری از بیکاری کارگران و مفاسد ناشی از بیکاری می شود و هم کمک به سر بلندی کشور و آینده ای بهتر برای فرزندانمان می باشد و در مقابل خرید کالاهای کشورهای که دشمن اسلام میباشند اگر باعث تقویت اقتصاد آنان براى استعمار و استثمار سرزمین هاى اسلامى شود جایز نیست و توجیهاتی از قبیل کیفیت یا مرغوبیت یا زیبا بودن مجوزی برای این عمل نمیباشد.
3. یکی دیگر از راههای آن که مورد تایید اسلام است احترام به کار و کارگر و رعایت حقوق آنان می باشد.( اجوبه الاستفتائات مساله1376، استفتاءات جدید (مکارم)، ج3، ص: 620 سوال 1779)
خداوند متعال مشکلات اقتصادی مردم ما را با رحمت خاصه اش بر طرف فرمایدبه برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم حضرت رضا علیه السلام به وسیله حضرت عبد العظیم حسنی علیه السلام پیامی را به شیعیان و دوستداران اهل بیت علیهم السلام فرستاده اند، از جمله مطالب آن پیام این است که می فرمایند: یَا عَبْدَ الْعَظِیمِ أَبْلِغْ عَنِّی أَوْلِیَائِیَ السَّلَامَ وَ قُلْ لَهُمْ أَنْ لَا یَجْعَلُوا لِلشَّیْطَانِ عَلَى أَنْفُسِهِمْ سَبِیلًا وَ مُرْهُمْ بِالصِّدْقِ فِی الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ مُرْهُمْ بِالسُّکُوت وَ تَرْکِ الْجِدَالِ فِیمَا لَا یَعْنِیهِمْ
ای عبدالعظیم! سلام گرم مرا به دوستدارانم برسان و به آنان بگو: در دلهای خویش برای شیطان راهی نگشایند و آنان را به راستگویی در گفتار و ادای امانت و سکوت پرمعنا و ترک درگیری و جدال در کارهای بیهوده و بی فایده فراخوان.(الإختصاص ؛ ص247)
توضیحات
یکی از سفارشات حضرت رضا علیه السلام در این روایت به راستگویی در گفتار است ، زیرا دروغ از آفات زبان و خراب کننده ایمان است. دروغ انسان را از رحمت الهی محروم می کند و اعتبار و شخصیت انسان را از بین می برد و باعث سلب اعتماد مردم می شود و جامعه را به بیماری نفاق دچار می سازد.
علت اصلی دروغ ، عقده حقارت و خود کم بینی انسان دروغگو است و این یکی از نکات روانی است که به عنوان روانشناسی اخلاقی در کلمات معصومین علیهم السلام به آن اشاره شده است.
اما چند نکته درباره احکام دروغ:
1. دروغ (بنظر اکثر مراجع عظام) یکی از گناهان بزرگ است هر چند به صورت شوخی خبر دروغ را بگوید و یکی از مصادیق دروغ وعده دروغین است یعنی وعده‌ای که انسان همان ابتدای کار می داند که نمی تواند به این وعده عمل کند.
2. در حرام بودن دروغ فرقی نمی کند چگونه دروغ بگوید مثلا به زبان بگوید یا به قلم بنویسد یا(بواسطه شعر باشد) به اشاره بفهماند و همچنین در حرام بودن دروغ؛ تفاوتی ندارد به چه کسی بگوید مثلا به همسر و فرزند یا به شخص دیگری دروغ بگوید.
3.در برخی موارد نادر دروغ جایز است از جمله : مثل آشتی دادن بین دو نفر یا چند نفر در جایی که با سخن راست میسر نباشد و همچنین نجات جان انسان محترم، در صورتی که تنها راه، دروغ گفتن باشد.(امام خمینی استفتاآت ج1ص485 س11وج2 ص612 س1 و 2، منهاج الصالحین خوئی و وحید ج 3م35 و منهاج الصالحین سیستانی ج2 م 38،تبریزی استفتاآت ج2س 1026و 1028 و1035، مکارم استفتاآت ج3س490و1661،اجوبه الاستفتاآت س1976)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام سلامتی مراجع عظام خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت است که میفرمایند :إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ‌جَلَّ لَعَنَ آکِلَ الرِّبَا وَ مُؤْکِلَهُ وَ کَاتِبَهُ وَ شَاهِدَیْهِ
خداى عز‌و‌جل ربا خوار و ربا دهنده و نویسنده و شاهد بر آن را لعنت کرده است. (من لا یحضره الفقیه‌ج4،ص8 ،ح4968)
توضیحات
چند نکته کوتاه در مورد ربا:
1. یکی از گناهانی که در قرآن به عنوان جنگ با خدا معرفی شده ربا است و از گناهان بزرگ به شمار می رود.
2. یکی از قراردادهایی که در آن ربا وجود دارد این است که انسان به کسی قرض بدهد و شرط سود کند حتی اگر مقدار سود را معین نکند و بگوید هر چه دوست داری پرداخت کن، باز هم ربا محسوب می شود؛ و فرق ندارد سود، پول باشد یا انجام کاری مانند تعمیر وسایل نقلیه و... ( استفتائات بهجت ج3 سوال 4381؛ مراجع م2283؛ اجوبه الاستفتاآت سوال 1630)
3. اگر در قرض حتی به صورت ضمنی شرط سود نشود ولی قرض گیرنده بعدا با رضایت خودش مبلغ بیشتری بدهد اشکالی ندارد.
4. به نظر اکثر مراجع عظام تقلید در چند مورد ربا گرفتن حرام نیست، از جمله یک: ربا گرفتن پدر و فرزند از یکدیگر، فرقی بین پسر و دختر نیست دوم: ربا گرفتن زن و شوهر از یکدیگر .(زنجانی: ربا گرفتن پدر از پسر و شوهر از زن حرام نیست اما بنا بر احتیاط واجب پسر از پدر و زن از شوهر ربا نگیرد)؛ خوئی و تبریزی(: ربا گرفتن بنا براحتیاط واجب در موارد فوق جایز نیست)؛ نکته: زن دائم اتفاقی و در موقت اختلافی است. مسأله مراجع 2080؛ رساله آیه الله وحید 2108)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام سلامتی مراجع عظام خصوصا امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت شده که فرمودند:یَا عَلِیُّ مَنْ أتَى ٱللهَ بِمَا ٱفْتَرَضَ ٱللهُ عَلَیْهِ فَهُوَ مِنْ أعْبَدِ ٱلنَّاسِ
یا علی! عابدترین مردم کسی است که به آنچه خداوند بر او واجب نموده عمل نماید.(خصال صدوق ص 125)
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره احکام تیمم:
1. تیمم بر سنگ، خاک، ریگ و کلوخ صحیح است و تیمم بر خاک از بقیه بهتر است.(م6842)
2. کیفیت تیمم: ابتدا نیت کند و دستها را به زمین بزند و به نظر اکثر فقها صرف گذاشتن دستها بر زمین کافی نیست و سپس از جایی که مو روئیده با تمام دو کف دست پیشانی و همچنین دو طرف پیشانی و روی ابروها را (بنابراحتیاط) مسح کند و سپس با کف دست چپ تمام پشت دست راست را از مچ تا سر انگشتان مسح شود و سپس با کف دست راست تمام پشت دست چپ مسح شود. هر چند طبق نظر برخی مراجع عظام مانند امام خامنه ای احتیاط این است که دو مرتبه دست را به زمین زده و به پشت دستها کشیده شود. (رساله مراجع م700 الی707.صافی و اقای گلپایگانی تمام کف دست چپ را بر تمام پشت دست راست ... مقام معظم رهبری: و احتیاط واجب این است که بار دیگر دستها را به زمین بزند و سپس کف دست چپ را بر پشت دست راست وکف دست راست را بر پشت دست چپ بکشد. سایت امام خامنه ای)
خداوند متعال همه ما را آشنا به دستورات دین فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند: سِتَّةٌ تَلْحَقُ الْمُؤْمِنَ بَعْدَ مَوْتِهِ ، وَلَدٌ یَسْتَغْفِرُ لَهُ وَ مُصْحَفٌ یُخَلِّفُهُ وَ غَرْسٌ یَغْرِسُهُ وَ قَلِیبٌ یَحْفِرُهُ وَ صَدَقَةٌ یُجْرِیهَا وَ سُنَّةٌ یُؤْخَذُ بِهَا مِنْ بَعْدِه
شش چیز است که شخص مؤمن بعد از مرگ خود از آنها سود و نفع می برد: فرزند شایسته ای که برای او استغفار کند؛ قرآنی(دربعضی ازتعابیر {کتابی} ) که از او مانده باشد، خوانده شود؛ چاه آبی که حفر کرده باشد؛ درختی که کاشته باشد؛ آبی که جاری کرده باشد و سنت و روش نیکی که پس از او مردم به آن عمل می کنند.( وسائل الشیعة، ج19، ص: 173)
توضیحات
اما چند نکته کوتاه درباره وقف:
1. خداوند متعال به انسان ها فرصت داده تا بتوانند با اموال و برخی عملکردها به عمرشان برکت دهند و اجر و ثواب اعمالشان را چندین برابر کنند؛ با فوت، دست انسان از مال و اموال دنیا کوتاه می شود اما می تواند قبل از فوت به گونه ای عمل کند که برکات اموالش تا سالیان سال به وی برسد،یکی ازاین فرصت ها وقف کردن است،که صدقه جاریه محسوب می شود یعنی ثواب آن بعد از فوت نیز ادامه می یابد.
2. وقف آن است که انسان مالی را بصورت مخصوص به موارد و مصارف معینی مثل‌مسجد، مدرسه، حرمهای معصومین علیهم السلام یا فقرا....اختصاص دهد .
3. اگر کسی چیزی را وقف کند از ملک او خارج میشود و خود او و دیگران نمی توانند آن را ببخشند یا بفروشند یا حتی جهت و‌مصرف وقف را تغییر دهند البته در مواردی نادر مثل خرابی وقف با شرایط خاصی که دارد تغییر و فروش وقف جایز است که برای اگاهی از شرایط و احکامش با کارشناس مسائل دینی مشورت شود.
4. بیرون بردن اموالی که مخصوص مسجد یا حسینیه یا مکان دیگری است حتی برای مدت کوتاه نیز حرام‌است (تحریر الوسیله امام،ج،2 م3 و 4،ص60؛ استفتائات مقام معظم رهبری س 1995و1998 ص 489 هدایه العباد آیت الله صافی ج2 ص 180هدایه العباد آیت الله گلپایکانی ج2 ص140و آیت الله اراکی توضیح المسائل مراجع ج2 ذیل مساله 2677)
خداوند متعال به همه ما توفیق کارهای خیر را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم حضرت امیر المومنین علیه السلام در روایتی می فرمایند: وَ مَا أَعْمَالُ الْبِرِّ کُلُّهَا وَ الْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ إِلَّا کَنَفْثَةٍ فِی بَحْرٍ لُجِّی
تمام کارهای نیکو و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهی از منکر چونان قطره‌ای در برابر دریای پهناور است. (وسائل الشیعة، ج16، ص: 134حدیث21170)
توضیحات
یکی از مهمترین وظایف دینی فریضه امر به معروف و نهی از منکر می باشد، که دو نکته در این رابطه خدمت عزیزان عرض می شود:
1. یکی از بزرگترین و مهمترین واجبات دینی ما امر‌به معروف و نهی از منکر با وجود شرایط است و ترک آن معصیت است امر به معروف یا نهی از منکر در خواست عمومی جامعه را می‌طلبد و افراد نمی‌توانند در برابر این فریضه الهی ساکت بنشینند. فرقی نمی‌کند تذکر به صورت مستقیم باشد مثلا زبانا تذکر بدهد یا به طریق غیر مستقیم مانند اینکه پیامک یا نامه اعتراضش را برساند.
2. در امر به معروف و نهی از منکر چند چیز شرط است، از جمله این که در امر و نهی او مفسده و ضرری نباشد پس اگر بداند یا خوف این باشد که امر یا نهی او ضرر جانی یا آبرویی یا مالی قابل توجه نسبت به او داشته باشد واجب نیست، اما اگر ضرر مختصر و غیر قابل توجه باشد سبب سقوط تکلیف نمی شود،البته اگر کار معروف و منکر به قدری نزد خدای متعال، مهمّ باشد که باید در راه آن، ضررها و دشواری‌ها را تحمّل نمود؛ مثلا اصل دین در خطر باشد و جلوگیری از منکر متوقف بر بذل جان و مال باشد در این صورت بذل جان و مال واجب است و از همین قبیل است شهادت حضرت سید الشهداء علیه السلام که برای حفظ دین، جان خود را فدای دین فرمودند. تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام خصوصا امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم حضرت علی علیه السلام در روایتی میفرمایند: لَا تَسْتَصْغِرُوا قَلِیلَ الْآثَامِ فَإِنَّ الصَّغِیرَ یُحْصَى وَ یَرْجِعُ إِلَى الْکَبِیر.
گناهان اندک را خُرد مشمارید؛ زیرا گناه کوچک [ انباشته و] شماره مىشود و به گناه بزرگ تبدیل مىگردد.(خصال ؛ ج2 ؛ ص616)
توضیحات
چند نکته درباره انگشتر و حلقه ازدواج:
1. یکی از مستحبات استفاده از انگشتر عقیق است ولی پوشیدن طلا و زیورآلات آن مثل آویختن زنجیر طلا به گردن و انگشتر طلا به دست کردن حتی حلقه ازدواج برای مردان، چه در حال نماز و چه غیر نماز، حرام و نماز خواندن با آنها باطل است و بین طلای سفید و زرد و بین مدت کوتاه و طولانی و روی لباس یا زیر لباس فرقی نیست ولی طلا برای زنان در نماز و غیر نماز، اشکال ندارد.
2. اگر مردی نداند یا فراموش کند که انگشتر یا لباس او از طلا است یا شک داشته باشد و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است.
3. فلزات دیگر مثل پلاتین یا اینکه اگر طلا در جیب باشد؛ اشکالی ندارد.
4. ساخت و خرید و فروش طلای مخصوص مردان حرام است.(بهجت: اگر بشرط استفاده در حرام بفروشد حرام است.بابقاء هیئت: فاضل، تبریزی، برای استفاده حرام: صافی) عروه الوثقی شرائط لباس نماز گزار الخامس مساله21 و 24، و مستحبات لباس نماز گزار، و احکام الاوانی،رساله مراجع مساله831 و 832،تبریزی استفتائات ج1س2192 و 2210،مکارم مسائل جدید ج1 ص81و82،
تعجیل در فرج امام زمان و سلامتی مراجع معظم خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و آل محمد.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم روایت شده از رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم که آنحضرت از یاران خود سوال فرمودند: لَوْ کَانَ عَلَى بَابِ دَارِ أَحَدِکُمْ نَهَرٌ فَاغْتَسَلَ فِی کُلِّ یَوْمٍ مِنْهُ خَمْسَ مَرَّاتٍ أَ کَانَ یَبْقَى فِی جَسَدِهِ مِنَ الدَّرَنِ شَیْءٌ قُلْنَا لَا قَالَ فَإِنَّ مَثَلَ الصَّلَاةِ کَمَثَلِ نَهَرِ الْجَارِی کُلَّمَا صَلَّى صَلَاةً کَفَّرَتْ مَا بَیْنَهُمَا مِنَ الذُّنُوبِ.
اگر بر در خانه یکى از شما نهرى از آب صاف و پاکیزه باشد، و در هر روز، پنج بار خود را در آن شستشو دهد، آیا چیزى از آلودگى و کثافت در بدن او مى ماند؟در پاسخ عرض کردند: خیر، سپس حضرتش فرمودند: نماز درست همانند این آب جارى است، هر زمان که انسان نمازى مى خواند، گناهانى که در میان دو نمازانجام شده است از میان مى رود.(وسائل الشیعة ؛ ج4 ؛ ص12)
توضیحات
یکی از مسائل مهم در بحث نماز ،مکان و جایی است که انسان در آن جا نماز می خواند،لذا یکی از شاهدان اعمال در روز قیامت نیز همین مکان و زمین است و در حدیثی می‌خوانیم که رسول خدا صلی الله علیه و آله در هر منطقه‌ای دو رکعت نماز به جا می‌آورد و می‌فرمود این مکان بر نماز ما شهادت می‌دهد:مَا مِنْ رَجُلٍ یَجْعَلُ جَبْهَتَهُ فِی بُقْعَةٍ مِنْ بِقَاعِ الْأَرْضِ إِلَّا شَهِدَتْ لَهُ بِهَا یَوْمَ الْقِیَامَة. هر انسانی که پیشانی خود را برای سجده بر قطعه ای از زمین بگذارد، آن زمین در روز قیامت به نفع او شهادت خواهد داد.( وسائل الشیعه، ج 3، ص .474 مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 175)
اما از نظر شرع مقدس اسلام به نظر اکثر مراجع عظام تقلید یکی از شرائط مکان نماز گزار این است که غصبی نباشد (مشهور: فتوی، احتیاط واجب: سیستانی، مکارم، احتیاط مستحب: زنجانی) (رساله مراجع مساله 886)
به همین مناسبت دو نکته را خدمتتان عرض می کنیم:
1. اگر در ملکی یا روی فرشی که غصبی است، نماز خوانده شود، نماز باطل است، پس بنابراین اگر دو یا چند نفر که در ملکى با یکدیگر شریک هستند مثلا خانه ای که به چند نفر ارث رسیده اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه یا رضایت دیگر ورثه نمىتواند در آن ملک تصرف کند و نماز خواندن نیز باطل است. (رساله مراجع مساله ٨٧٢)
2. اگر در جایى که نمىداند غصبى است، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایى که غصبى بودن آن را فراموش کرده، نماز بخواند، و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است (جهت اطلاع: مگر آنکه خودش غصب کرده باشد، که در این صورت به احتیاط واجب، نمازش باطل است. رساله مراجع مساله 869)
خداوند متعال همه ما را از نمازگزاران واقعی قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
