مذمت مکر و فریب

توضیحات

سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. حضرت رضا علیه السلام از پدران بزرگوارش از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایتی را نقل می کنند: مَن کان مُسلِماً فلایَمکُر و لایَخدَع قال: فإنّی سمعتُ جبرئیل علیه‌السلام یقول: إنّ المکرَ و الخدیعةَ فی النار. مسلمان در روابط خودش با دیگران اهل نیرنک و فریب نمی باشد و اهل مکر و فریب و نیرنگ اهل آتش است.
چند نکته کوتاه پیرامون حدیث شریف:
1.روابط بین انسانها در جامعۀ اسلامی باید بر اساس صداقت، رفاقت، دلسوزی و خیرخواهی باشد، نه بر اساس فریبکاری و اینکه بخواهند یکدیگر را فریب بدهند.
2.فریب و نیرنگ در معاملات و قراردادهای مالی مصادیق و روش های مختلفی دارد که به هر شکلی باشد حرام است بنابراین در جایی که خریدار به فروشنده اعتماد دارد که عیب کالا را مخفی نمی کند ولی فروشنده سوء استفاده می کند و عیب کالا را از مخفی می کند حرام است یا اینکه متاسفانه گاهی اوقات جنسی را بجای جنسی دیگر می فروشند مثل اینکه ریشه زعفران را رنگ می گنند و به عنوان زعفران می فروشند همه اینها فریب و نیرنگ و در معامله حرام است.
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام سلامتی مراجع عظام خصوصا امام خامنه ای حفظه الله صلوات بر محمد و آل محمد

متن اصلی:
المسألة الخامسة عشر: مبدء حساب المسافة- درس 79
جلسه 79، دوشنبه 1394/2/28
حدیث:
عن ابی الحسن علی بن موسی الرضا«علیهماالسلام»، عن ابیه، عن آبائه«علیهم‌السلام» قال: قال رسول الله«صلی‌الله‌علیه‌وآله»: مَن کان مُسلِماً فلایَمکُر و لایَخدَع. روابط بین انسانها در جامعۀ اسلامی باید بر اساس صداقت، رفاقت، دلسوزی و خیرخواهی باشد، نه بر اساس فریبکاری و اینکه بخواهند یکدیگر را فریب بدهند! اگر فرض کنیم در جامعۀ اسلامی این صفات رذیله وجود داشته باشد، به همان اندازه جامعۀ اسلامی از آنچه مطلوب است و اقتضای این اسم است، دور خواهد شد. حال، ملاحظه کنید گاهی فریب و مکر در مسائل مربوط به معاملات و تجارت و بازار پیش می‌آید، که نقل شده است امیرالمؤمنین در مسجد کوفه فرمودند: طرفِ چپ مکر است. ظاهراً طرف چپ، بازار بود، محل داد و ستد بود که در کاسبی، این کارها انجام می‌گیرد. البته بد است، لکن زیانِ آن به قدرِ همان پولی است که بر اثر فریب و مکر جابجا می‌شود. فرض بفرمایید یک جنسی را که قیمتش فلان مقدار است، به دو برابرِ قیمت بفروشد. یک مقدار پول ضایع شد و به ناحق تصرف شد، این البته بد است. گاهی اوقات این مکر دائرۀ اوسعی پیدا می‌کند، اوّلاً خدعۀ به یک نفر نیست، خدعۀ به یک جمع است، به یک جماعت است؛ ثانیاً آنچه از دست می‌رود، ده تومان و صدتومان و هزار تومان نیست، گاهی دین از دست می‌رود! گاهی مسائل عمده از دست می‌رود! لذا در روابط اجتماعی، در کارهای بزرگ، بالخصوص در کارهای مملکتی، در کارهای سیاسی، در کارهای گروهی، در کارهای مربوط به تبلیغات دینی، باید خیلی مراقبت کرد که صفا و صداقت حاکم باشد نه مکر و خدعه. فرمود: فإنّی سمعتُ جبرئیل«علیه‌السلام»، پیغمبر فرمودند: از جبرئیل شنیدم که یقول: إنّ المکرَ و الخدیعةَ فی النار، مکر و فریب در آتش است. مکر در آتش است؛ یعنی آن کسی که متلبّس به این مبدأ اشتقاق است، متلبّس به این صفت است و دارای این عنوان است، جای این فرد درون آتش است. جامعۀ اسلامی جامعه‌ای است که انسان را از آتش دور می‌کند، پس نمی‌تواند با مکر و فریب سازگار باشد. این معنا را هم در رفتار خودمان بایستی رعایت کنیم، هم در نصایحی که به این و آن می‌کنیم، در نظر بگیریم.[1] امالی، صفحۀ 344.