کل بیان های بین الصلاتین از ۱/۰۴/۱۳ تا ۱/۰۴/۲۰
احکام عبادی (تفاوت های وضو با غسل) 
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده: یَحْشُرُ اللَّهُ أُمَّتِی یَوْمَ الْقِیَامَةِ بَیْنَ الْأُمَمِ غُرّاً مُحَجَّلِینَ مِنْ آثَارِ الْوُضُوء
. فردای قیامت خدای متعال امّت منِ را بین بقیّه ی امّت ها در حالی محشور می کند که به خاطر وضویی که در دنیا گرفتند روسپیدند و نورانی اند. (مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ج 1 ص 357)
توضیحات
وضو و غسل در پاره ای از احکام با یکدیگر مشترکند مثلا در هر دو مورد نبودن مانع در اعضاء شرط است؛ در عین حال این دو طهارت تفاوتهایی نیز با هم دارند که به برخی موارد اشاره می کنیم:
1. در وضو صورت و دستها را باید از بالا به پایین شست ولی در غسل لازم نیست اعضای غسل را از بالا به پایین بشوییم بلکه می توان مثلا سمت راست بدن را از پایین به بالا شست. (1)
2. در وضو محل مسح سر و پا باید خشک باشد البته اگر محل مسح مانند سر به حد کمی مرطوب باشد که رطوبت دست هنگام مسح بر آن غلبه کند اشکالی ندارد اما در غسل خشک بودن هیچ یک از اعضاء قبل از غسل لازم نیست. (2)
3. در وضو واجب است که کارهای وضو را با رعایت موالات (یعنی پی در پی) انجام دهد اما رعایت موالات در غسل شرط نیست. این تفاوت دو ثمره دارد:
الف) اگر بعد از شستن سر و گردن را به نیت غسل آب قطع شود و به همین دلیل یک ساعت بعد سمت راست بدن را بشوید مانعی ندارد ولی اگر در بین وضو آب قطع شود به نحوی که موالات به هم بخورد باید وضو را از سر گیرد.
ب) اگر مکلف بعد از وضو مثلا مانعی در دست چپش ببیند وضویش باطل بوده و لازم است دو مرتبه وضو بگیرد ولی در غسل اینگونه نیست و در فرض مذکور که مانع در سمت چپ بدن است به نظر همه مراجع با برطرف کردن مانع و شستن همان قسمت به نیت غسل به تکلیفش عمل کرده است؛ البته اگر با این حالت نمازی خوانده است باید اعاده یا قضا کند.(3)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) بهجت: در غسل ترتیبی بنابر احتیاط بدن را از بالا به پایین بشوید. (مشهور م380)
(2) (رساله مراجع ج1 م 256)
(3) سیستانی: اگر از غسل ترتیبی به غسل ارتماسی یا از غسل ارتماسی به ترتیبی عدول کند لازم نیست وضو بگیرد. خوئی: غسل باطل است و باید غسل دیگری انجام دهد. بهجت: بنابر احتیاط واجب به قصد وظیفه واقعیه غسل را دوباره از سر شروع کند و بنابر احتیاط برای نماز و کاری که وضو لازم دارد وضو بگیرد. وحید: بنابر احتیاط واجب غسل را تمام کند و اعاده نماید و وضو هم ضمیمه نماید مگر اینکه از غسل ترتیبی به غسل ارتماسی عدول کند.) (توضیح المسائل مراجع، م 283 و م 380 و م 386)
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند درقرآن یکی از ویژگی‌های برجسته پیامبران را یاد مرگ میداند و میفرماید:«إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ بِخَالِصَةٍ ذِکْرَى الدَّارِ»«ما آنها را با خلوص ویژه‌ای خالص کردیم و آن یادآوری سرای آخرت بود( آیه 46 سوره ص)
در روایات اثرات فراوانی برای یادآوری مرگ و قیامت ذکر شده است که به برخی اشاره می کنیم:
1- مانع انجام دادن کارهاى زشت میشود: «مرگ برهم زننده لذت ها، تیره کننده شهوت ها و نابودکننده آرزوها را به یاد آرید؛ آن گاه که به کارهاى زشت شتاب مى آرید»(نهج البلاغه ،خطبه ۹۹)
2- موجب انجام دادن اعمال و کردار نیک مى شود: «آن که مرگ را چشم داشت، در کارهاى نیک پاى پیش گذاشت(نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۱)
3-کاهش دوستی دنیا: پیامبر:« مرگ را بسیار یاد کنید؛ زیرا یاد مرگ از میل و رغبت به دنیا می کاهد».
4-رضایت به مقدار کم دنیا: امام علی: کسی که بسیار یاد مرگ کند، به مقدار کمی از دنیا راضی می شود(نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۴۹)
چون حکایت دنیابه فرموده حضرت عیسی مثل : حکایت کسی است که از آب دریا می نوشد. هر چه بیشتر بنوشد، بر عطش او افزوده شود تا او را بکشد».
خداوند حب و دوستی دنیا را از دلهای همه برطرف بفرماید به برکت صلوات بر محمد وآل محمد
فواید ازدواج
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید: أن خَلَقَ لکُم مِن أنفسکُم أزواجاً لتسکُنُوا إلیها وَ جَعَل بینَکُم مَوَدَّه وَ رَحمَهً : از جنس خودتان همسرانی برای شما آفرید تا در کنار آنان سکون و آرامش یابید و بین شما رحمت و صمیمیت قرار داد(آیه 21 روم)
یکی از اهداف اصلی اسلام سلامت جامعه است، و ازدواج فواید فردی و اجتماعی زیادی دارد که به برخی اشاره میشود:
1. ایجاد سکون و آرامش واقعی: امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند: «حق همسر، این است که بدانی خدا، او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و بدانی که این خود نعمتی است از جانب خداوند به تو است. پس او را گرامی بدار و با او مهربان باش.» (بحار، ج 74، ص 5)
2. افزایش ایمان: به عقیده بزرگان دین، کسی که ازدواج می کند ایمانش افزایش می یابد. امام صادق (علیه السلام): دو رکعت نمازی که متأهل بخواند برتر از هفتاد رکعتی است که فرد بی‌همسر اقامه کند. (تهذیب، ج7، ص239)
3. تکامل فرد و تکمیل دین : پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: « هر کس در ابتدای جوانی ازدواج کند شیطان فریاد میزند: فریاد از او، فریاد از او، دو سوم دینش را از دستبرد من نگاه داشت.» (وسائل، ج 20، ص 17)
زمانی که افراد ازدواج می کنند از بسیاری از انحرافات و فسادهای اخلاقی در امان می مانند. همین امر آنها را در رسیدن به تکامل روحی و حفظ دین یاری می رساند.
4. افزایش روزی : پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: «هرکس ازدواج را از ترس فقر و تنگدستی ترک کند به خدا سوءظن برده است، زیرا خداوند می فرماید: اگر(زن و شوهر) فقیر باشند، خدا هرکدام را از کرم خود بی نیاز می کند. » ( وسائل، ج20، ص28)
5. تداوم نسل: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: «ازدواج کنید که فردای قیامت به فراوانی شما بر دیگر امت ها افتخار کنم.» (مستدرک الوسایل، ج 14، ص149)
خدواند اسباب ازدواج را برای جوانان فراهم نماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
خدمت به مسافر فضیلت بسیار زیادی دارد تا آنجا که نقل شده است:
امام سجاد علیه السلام برای اینکه راحتتر بتوانند به همسفران خدمت کنند (و کسی معذّب نباشد) با گروهی سفر می کردند که ایشان را نمی شناختند و یَشتَرِطُ عَلَیهم أَن یَکونَ مِن خُداّمِ الرِّفقَةِ فیما یحتاجونَ اِلیه
و با ایشان شرط می کردند که در نیازمندی های افراد خدمتگزار کاروان باشند. (وسائل، ج ٨، ص ٣١٥)
توضیحات
چند نکته درباره نماز و روزه مسافر:
1. مسافری‌که نمازش شکسته است اگر تصمیم قطعی داشته باشد یا اینکه بداند حداقل 10 روز کامل در شهر یا روستایی می ماند باید نمازش را کامل بخواند و روزه اش نیز در آنجا صحیح است؛ البته اگر اقامتش قطعی نیست و در تردید است که ده روز کامل بماند یا نه نمازش شکسته بوده و روزه صحیح نیست. (1)
2. اما کیفیت محاسبه ده روز: اگر کسی در بین روز وارد شهر یا روستای محل اقامت شود چنانچه بتواند حداقل ده شبانه روز کامل یعنی240 ساعت در آنجا بماند نمازش تمام است مثلا اگر کسی ساعت10 صبح وارد مشهد شود در صورتی که حداقل تا ساعت10روز یازدهم در مشهد می ماند نمازش کامل است. اما اگر کسی شب وارد شهر یا روستای محل اقامت شود و حداقل تا غروب روز دهم آنجا بماند قصد ده روز او صحیح است مثلا اگر کسی ساعت 12 شب وارد شهر مشهد شده همین که قصد ماندن تا غروب روز دهم را داشته باشد کافی است هر چند که کمتر از 240 ساعت می شود.
خداوند متعال سفر مسافرین اسلام بویژه زائرین حضرت رضا علیه السلام را بی‌‌خطر فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (رساله مراجع م 1335)
(2) (رساله مراجع م 1336 ؛ عروه الوثقی، فصل فی صلاه المسافر، فصل فی قواطع السفر، الثانی)
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
دین مقدس اسلام تاکید زیادی نسبت به امانتداری کرده است، از حضرت امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند: ... ألا فَمَن کان مِنّا فَلیَقتَدِ بنا و إنَّ مِن شَأنِنا أداءَ الأمانة ...
آگاه باشید که هر کس می خواهد از ما اهل بیت باشد باید در رفتار و کردار به ما اقتدا کند و یکی از خصلتهای ما أمانتداری است. (شیخ مفید، الاختصاص، ص 241)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره امانتداری:
1. اگر مالی برای حفظ و نگهداری به کسی سپرده شود شرعا امانت محسوب شده و امانتدار نمی تواند از آن استفاده کند؛ مثلا اگر پولی به شخصی داده شده تا آن را برای صاحبش نگهداری کند حق خرج کردن آن را ندارد یا نمی تواند از آن قرضی بردارد مگر آنکه از مالکش اجازه بگیرد یا بداند مالک راضی است.
2. کسى که امانت را قبول مىکند، اگر براى آن، جاى مناسبى ندارد، باید جاى مناسب تهیه نماید و طورى آن را نگهدارى کند که مردم نگویند در امانت خیانت کرده و در نگهدارى آن کوتاهى نموده است و اگر در جایى که مناسب نیست بگذارد و که از بین برود یا خسارت ببیند مدیون است. (1)
3. اگر امانت دهنده و صاحب مال فوت کند، امانت دار باید مال را فورا به وراث او برساند، یا به ایشان خبر دهد و چنانچه کوتاهى کند و آن مال از بین رود علاوه بر اینکه گنهکار است، ضامن نیز می باشد. (2)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (رساله مراجع م 2334)
(2) (رساله مراجع م 2339)
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
1. در قرآن ، فرزند یک «نعمت الهی» است که انبیای الهی آن را عاجزانه از خداوند درخواست کرده‌اند، و فرموده اند: رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً : «خداوندا! از طرف خود، فرزند پاکیزه‌ای به من عطا بفرما(آیه 38 آل عمران)
2. در روایات نیز توصیه به فرزندآوری شده است؛ مثلاً پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «فرزند زیاد داشته باشید که من فردا [ى قیامت] به زیادى شما بر امتهای دیگر، مباهات مىکنم»( منلایحضرهالفقیه، ج3، ص 481)
3. در نگاه توحیدی، همه چیز دست خداست، همان خدایی که یک نفر را روزی می‌دهد، روزی چند نفر را هم می‌رساند. بنابراین، کسی که بخاطر ترس از فقر، ازدواج نمی‌کند یا بیش از این بچه نمی‌آورد، در حقیقت، در رزاقیت و قدرت خدا شک دارد.
در جاهیلت، برخی به بهانه ترس فقر، فرزندان خود را می‌کشتند که امروزه به شکل سقط جنین درآمده است. قرآن با این کار مخالفت نموده و فرموده: «فرزندان خود را بخاطر ترس از افتادن به فقر، نکشید، این ما هستیم که هم آنها و هم شما را روزی می‌دهیم؛ کشتن آنها، گناه بزرگی است».(آیه 31 اسراء)
شخصی به امام کاظم (علیه السلام) نوشت که: پنج سال است بخاطر ترس از فقر، بچه‌دار نشده‌ام؛ حضرت فرمودند: «بچه بخواه، چرا که خداوند به آنها روزی می‌دهد»( کافی،ج6،ص3)
4. باید سبک زندگی را تغییر داد؛ و از اسراف و راحت طلبی اجتناب کنیم و بجای آن، فرهنگ قناعت و تلاش را جایگزین کنیم.
البته اینها به این معنا نیست که در خانه بنشینیم تا از آسمان، روزی برسد؛ خیر، باید تلاش کرد. بلکه خود حرکت و فعالیت ما نیز یک روزی و نعمتی از جانب خداست.
خداوند فرزند صالح به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
دعبل خزاعی از امام رضا علیه السلام نقل میکند: لاَ تَنْقَضِی اَلْأَیَّامُ وَ اَللَّیَالِی حَتَّى تَصِیرَ طُوسُ مُخْتَلَفَ شِیعَتِی وَ زُوَّارِی أَلاَ فَمَنْ زَارَنِی فِی غُرْبَتِی بِطُوسَ، کَانَ مَعِی فِی دَرَجَتِی یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ مَغْفُوراً لَهُ.
. روزها و شبها نمیگذرد تا این که طوس جایگاه رفت و آمد شیعیان و زائرانم میشود؛ بدانید کسی که مرا در غربتم در طوس زیارت کند، روز قیامت با گناهان آمرزیده هم درجهی من خواهد بود. (وسائل الشیعة، 438 /10)
توضیحات
چند نکته شرعی در باب زیارت:
1. آداب زیارت متعدد است، مثل وضو، پوشیدن لباس تمیز و مرتب با پوشش کامل شرعی، مشغول ذکر بودن، خواندن زیارتنامه های مستند (مثل زیارت امین الله و زیارت جامعه کبیره) و نماز زیارت.
2. یکی از آداب زیارت، غسل زیارت است (1) که به فتوای بسیاری از مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای این غسل مستحب است ولی کفایت از وضو نمی کند. (2)
3. تمامی غسل های واجب و مستحب به یک شکل انجام می‌شوند و تفاوت غسل ها فقط در نیت آنها است البته به زبان آوردن نیت لازم نیست و چنانچه انسان چند غسل به گردن داشته باشد، می تواند همه غسل ها را نیت کند و یک غسل انجام دهد و غسل را می توان به دو روش ترتیبی و ارتماسی انجام داد. (3)
4. اگر کسی غسل زیارت کند و بعد از آن از اموری که وضو را باطل می کند از او سر بزند غسل زیارتش باطل است چنانچه بخواهد زیارتش با غسل محسوب شود باید مجددا غسل کند. (4)
خداوند متعال به آبروی حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام زیارت همه را قبول کند به برکت صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) نکته: اما غسل برای ورود به حرم امامان معصوم علیهم السلام به فتوای اکثر مراجع تقلید مستحب نیست. آیات عظام صافی، بهجت، فاضل: غسل ورود به حرم مستحب است. (رساله مراجع م 645)
(2) سیستانی، زنجانی: غسل زیارت باید رجاءً انجام شود. (رساله مراجع م 646 ؛ تحریر الوسیله، غسل های مستحبی، غسل های فعلیه ؛ رهبری، سایت ادمین، شماره استفتاء 750647 ، تاریخ 2/1/1396 ؛ رساله جامع مساله 464 ؛ توضیح المسائل مکارم م609 و استفتائات سایت مکارم، غسل های مستحب)
(3) سیستانی: در غسل هایی که به سبب کاری که مکلف انجام داده بر او مستحب شده، مثل غسل کسی که جایی از بدنش را به بدن میتی که غسل داده شده رسانده باشد که در این گونه غسل ها احتیاط واجب آن است که برای چند سبب مختلف به یک غسل اکتفا نکند. (رساله مراجع م 389 و م 360 ؛ توضیح المسائل جامع م 466)
(4) عروه الوثقی، فصل فی اغسال المندوبه، فصل فی اغسال الفعلیه، م 3)
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن می فرماید: «خُذْ مِنْ أمْوالِهِم صَدَقة تُطَهِّرُهُم وَ تُزَّکیهم بِها...»(توبه/ 103) «از اموال آنها صدقه‌ای بگیر تا به وسیله آن، آنها را پاک سازی و پرورش دهی.
در روایات آثار دنیوی فراوانی برای صدقه دادن نقل شده است که به برخی اشاره میکنیم:
1. دفع بلا و دوری از مرگ بد: امام باقر (علیه السلام ) میفرماید: «صدقه هفتاد بلا را از انسان دور میکند و نیز مرگ سوء را از انسان دور مینماید؛ چرا که صاحب صدقه هرگز با مرگ سوء از دنیا نمی‌رود. (بحار،ج96،ص132)
2. بخشش گناهان: امام على علیه السلام : فرمود: با صدقه و صله رحم، گناهان خود را پاک کنید و خود را محبوب پروردگارتان گردانید.(تصنیف غررالحکم ، ص 395 )
3. شفای مریض: از دیگر آثار مهم صدقه و انفاق، شفای مریض است. در روایات آمده است: «بیمارانِ خود را به وسیله صدقه درمان کنید..(من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 66 ) و در حدیث دیگری می‌خوانیم که مستحب است مریض با دست خود صدقه بدهد.(من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 66 )
4. دورکننده فقر: امام باقر علیه السلام فرمودند: کار خیر و صدقه، فقر را مى بَرند، بر عمر مى افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور مى کنند..(من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 66 )
خداوند توفیق عمل به دستورات دین را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
بیکاری در اسلام مردود است و کار به عنوان یک امر مقدّس شناخته شده است و خدای متعال کارکنان را دوست دارد که حضرت علی ( علیه السلام ) در این باب میفرماید: «اِنَّ اللهَ یُحِبُّ المُحْتَرِفَ الأَمِینَ: خداوند کسی را که دارای یک حرفه است و بدان اشتغال دارد و امانتدار است، دوست دارد» (کافى، ج 5، ص 113).
در روایات اهمیت زیادی به کار شده است که ذکر میشود:
1. مجاهد در راه خدا: از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که کسی که خود را برای زندگی خویش به مشقّت می‌اندازد، مانند کسی دانسته شده که در راه خدا جهاد میکند (کافی، ج 5 ،ص 88)
2. ملعون بودن بیکار: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) کسی را که سنگینی [معاش] خود را بر دوش مردم بیندازد، ملعون دانسته است (کافی، 5، 72).
3. کار شعار مومن: امام علی (علیه السلام ) نیز بر این اساس، کار را شعار مؤمن دانسته، میفرماید: «العَمَلُ شِعارُ المُؤمِنِ» (غررالحکم: 408) پس بدین روی است که ارزش مؤمن بستگی به کارش دارد، همچنان‌که علی (علیه السلام ) متذکّر آن شده، میفرماید: «المُؤمِنُ بِعَمَلِهِ» (غررالحکم؛288) یعنی ارزش مؤمن بر اساس عملکرد اوست.
4. بالاترین عبادت: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می‌کنند: (العِبَادَةُ سَبعُونَ جُزءاً أفضَلُهَا طَلَبُ الحَلَالِ) (تهذیب، ج 6، ص 324. )یعنی: عبادت، هفتاد جزء دارد که بهترین قسمت آن کسب روزی حلال است.
مردی به حضور امام صادق (علیه السلام) آمد و عرض کرد: دست سالمی ندارم که با آن کار کنم، سرمایه ندارم تا با آن تجارت نمایم، مرد محروم و مستمندی هستم، چه کنم؟ امام (علیه السلام) فرمود: با سرت باربری کن و خود را از مردم مستغنی و بی نیاز بدار.( کافى، ج 5، صص 76)
خداوند توفیق انجام کارحلال به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند متعال در سوره مبارکه مائده آیه2 می فرماید: تَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ
به یکدیگر در کارهای نیک و تقوا یاری رسانید و در گناه و عبور از حدود الهی با معصیتکار همکاری نکنید.
توضیحات
گاهی اوقات انسان در معرض انجام کار خیری قرار می گیرد که به تنهایی توان انجام آن را ندارد؛ در این موارد می تواند با افراد دیگری در آن عمل خیر مشارکت کند که به مواردی از آن اشاره می کنیم:
1- مورد اول سنت حسنه وقف است که در احکام اینگونه آمده است کسانی که توانایی مالی ندارند که به تنهایی مالی را وقف کنند می توانند به طور مشارکتی در این امر خیر سهیم شوند مثلا مشارکت چند نفر در وقف زمینی برای مسجد. (1)
2- مورد دوم در باب قربانی عید قربان است که حتی برای کسانی که به حج مشرف نشده اند نیز مستحب موکد است؛ البته اگر کسی توانایی تهیه قربانی به تنهایی را ندارد می تواند با دیگران در این عمل پر ثواب شراکت کند. (2)
3- مورد دیگر از این موارد؛ رسیدگی به نیازمندان در نیازهای قابل توجه ایشان است مانند مسکن، جهیزیه، ازدواج، هزینه های سنگین درمان، تحصیل و ... به این صورت که گروهی از خیرین با کمک یکدیگر گره از کار ایشان باز کنند.
4- مثال دیگر از این مشارکتهای خیر و پرثواب کمک در برگزاری مجالس اهل البیت علیهم السلام و احیای امر ایشان می باشد مانند شرکت و کمک مالی در هر چه باشکوهتر برگزار نمودن عید الله الاکبر عید غدیر، و یا برگزاری مجالس روضه و عزای معصومین علیهم السلام.
خداوند به همه ما توفیق در تعاون بر امور خیر را عنایت فرماید؛ در آستانه شب شهادت حضرت باقر العلوم علیه السلام به روح بلند ایشان هدیه کنیم صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (امام خامنه ای لیدر احکام وقف س67و69)
(2) سایت ادمین امام خامنه ای، سوالات سامانه جامع مسائل متفرقه سوال شماره 578352؛ https://www.sistani.org/persian/qa/02823/مناسک حج (سیستانی)، مبحث قربانی، احکام قربانی مستحبی؛ استفتاء خصوصی (صافی)
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
علمای اخلاق به دنبال بحث توبه بحث ماندگاری توبه را هم مطرح نموده اند. کسانی که به توبه دست یافته اند نگران هستند که مبادا باز به گناه برگردند. برای ماندگاری توبه چند راهکار را خدمت شما عرض می کنیم:
1. دوری از عوامل گناه: مهمترین راه دوری انسان از گناه دوری اور از مقدماتی است که او را به گناه تشویق می کند.پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: هرکس توبه کند اما دوستان بد خود را تغییر ندهد توبه نکرده است ( بحار،ج۶ ،ص ۲۱).
اگر کسی می خواهد توبه اش واقعی باشد باید دوستان و جلساتش را عوض بکند. در واقع مقدمات گناه را ترک کند.
2. رفتن به جلسات موعظه: انسان نیاز به موعظه دارد و باید معلم اخلاقی داشته باشد؛ در شنیدن اثری است که در دانستن نیست. سیره بزرگان و علما نیز همیشه بر این بوده است که بیش از آنکه موعظه کنند به تأسی از رسول گرامی ( صلی الله علیه و آله و سلم ) که به جبرئیل فرمود «عظنی یا جبرئیل» خود را در معرض موعظه اهل معنا قرار می‌دادند(من لا یحضره الفقیه، ج1، ص471)
3. مشارطه و مراقبه: براى استمرار توبه، برنامه زمانبندى شده براى مبارزه با گناه لازم است. این برنامه باید در ابتدا سبک و قابل اجرا و به تدریج جدى تر و سنگینتر باشد. براى پایبندى به استمرار توبه، باز خواست از نفس و تعیین جریمه و اداى آن مثل دادن صدقه یا گرفتن روزه مؤثر است.
خداوند توفیق توبه حقیقی به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شب شهادت حضرت باقرالعلوم علیه السلام
نقل است شخصی مسیحی با حضرت باقرالعلوم علیه السلام روبرو شد و شروع به توهین کرد و در آن بین جسارتی نیز به مادر بزرگوارشان داشت، حضرت با آرامش فرمودند: إِنْ کُنْتَ صَدَقْتَ غَفَرَ اَللَّهُ لَهَا وَ إِنْ کُنْتَ کَذَبْتَ غَفَرَ اَللَّهُ لَکَ
اگر راست می گویی خدا او را مورد مغفرتش قرار دهد و اگر دروغ میگوئى خدا از تو بگذرد. که در نتیجه آن شخص مسلمان شد. (بحار الأنوار ج۴۶ ص۲۸۹)
توضیحات
دو نکته شرعی راجع به گناه توهین:
1. یکی از گناهان بزرگ توهین به مومنین است و مصادیق مختلفی دارد؛ از مصادیق توهین و اهانت همین القاب زشتی است که گاهی اوقات به دیگران نسبت داده می شود و در گناه بودن این عمل فرقی ندارد به صورت شوخی باشد یا جدی؛ به زبان گفته شود یا نوشته شود یا از طریق پیامک یا سایر فضاهای مجازی منتقل شود. (1)
2. کسی که توهین کرده علاوه بر توبه از گناه به نظر برخی از مراجع از جمله امام خامنه ای اگر امکان طلب حلالیت بدون مفسده باشد باید حلالیت بطلبد و در غیر این صورت برای آن شخص استغفار کند. (2)
3. یکی از صفات مومن عفو و بخشش نسبت به کسی است که به او بدی کرده است بنابر این اگر در جایی مورد اهانت قرار گرفتیم مقابله به مثل نکنیم و با تمسک به رفتار ائمه علیهم السلام با کرامت با ایشان رفتار کنیم.
خداوند متعال به همه ما توفیق رهروی مکتب نورانی معصومین علیهم السلام را عنایت فرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) سایت ادمین امام خامنه ای، سوالات سامانه جامع گناهان سوال شماره 260458
(2) منهاج الصالحین ج1 ص17 م29 ؛ سایت ادمین امام خامنه ای، استفتاء خصوصی شماره 657284.
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت امام محمد باقر علیه السلام
جابر بن عبد اللّه انصاری در مسجد النبی حضرت را به لقب شکافنده علم می خواندند، مردم میگفتند: او هذیان میگوید، جابر جواب می داد نه به خدا! از رسول خدا پیوسته می شنیدم که می فرمود: إِنَّکَ سَتُدْرِکُ رَجُلاً مِنْ أَهْلِ بَیْتِیَ اِسْمُهُ اِسْمِی وَ شَمَائِلُهُ شَمَائِلِی یَبْقُرُ اَلْعِلْمَ بَقْراً
بزودى یکى از فرزندان مرا خواهى دید که نامش هم نام من است و رخسارش رخسار من، که ابواب علم را از هم خواهد شکافت. (اعلام الوری ج۱ ص۵۰۵)
توضیحات
اما مسئله شرعی:
در توضیح المسائل آمده است هر کسی باید مسائل شرعی را که معمولا مورد احتیاجش است یاد بگیرد؛ و احکام شرعی منحصر در مسائل عبادی مثل نماز یا روزه و ... نیست و شوون مختلف زندگی ما را در برمی گیرد مانند: معاملات، ازدواج، طلاق، وصیت و ارث و ... . (1)
سوال این است که مسیر صحیح تشخیص وظیفه شرعی کجاست؟ آیا از هر کسی که حکم شرعی شنیدیم یا اینترنت حکمی را مشاهده کردیم شرعا می توانیم به آن عمل کنیم یا ضابطه خاصی دارد؟
پاسخ این است که مسئله شرعی را فقط باید از محل معتبر و مورد اطمینان بدست آورد؛ مثلا:
1. پاسخ را از خود مرجع تقلید و یا شخص یا مرکزی که به گفته اش اطمینان دارد، بشنود. یا اینکه پاسخ را از دو نفر عادل مسئله دان بشنود. (2)
2. پاسخ مساله را در رساله (مورد تایید) مرجع تقلید یا استفتاء کتبی که انسان به درستی آن استفتاء اطمینان دارد، ببیند. و یا از سایت به روز شده خود مرجع تقلید مسئله را ببیند.
بنابر این چنانچه انسان پاسخ سوال شرعیش را از غیر موارد گفته شده، بدست آورد مثلا از افراد غیر متخصص، سایتهای غیر موثق یا وبلاگهای متفرقه در اینترنت جستجو کند شرعا اعتباری ندارد. (3)
خداوند متعال به آبروی امام باقر علیه السلام با نابودی آل سعود تذکره زیارتشان را نصیبمان گرداند به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) سیستانی: مسائلی را که احتمال می دهد به واسطه یاد نگرفتن در معصیت واقع می شود، یاد بگیرد. (رساله مراجع م11)
(2) معنای عادل اختلافی است اکثر فقها می گویند کسی است که گناه صغیره و کبیره نمی کند و اگر گناه کرده توبه کرده است.
(3) (رساله مراجع تقلید م 5)
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم تسلیت ایام
جابر؛ علت باقر نامیدن امام محمدباقر علیه السلام را از پیامبر این گونه نقل میکند که پیامبر فرمود: و یبقرالعلم بقراً:شکافت علم را شکافتنی و آشکار ساخت آن را. (کافی،ج ١ ،ص ٤٦٩)
برخی از فضایل امام باقر علیه السلام را خدمت شما عرض میکنیم:
1. حلم امام: روزی شخصی نصرانی رو به امام کرد و با وقاحت تمام گفت: «انت بقر» ولی امام علیه السلام با کمال آرامش فرمود: « نه، من باقر هستم .» نصرانی گفت: «تو فرزند آن مادری هستی که آشپز بود .» امام علیه السلام در جواب فرمود: آشپزی حرفه ایشان بوده است .» سپس آن نصرانی با کمال بی شرمی گفت: تو فرزند کنیز سیاه بدزبان هستی . امام علیه السلام فرمود: « اگر تو راست می گویی خداوند او را ببخشد و اگر دروغ می گویی خداوند تو را ببخشد .» آن نصرانی وقتی چنین برخوردی را از امام دید از رفتار خود پشیمان شده و مسلمان شد .( بحار،ج 46، ص 289 )
2. زحمت در طلب رزق: در گرماى شدید تابستان محمدبن منکدر که خود را از زهاد و عباد و تارک دنیا مى دانست امام را در حال خستگى شدید در انجام کارى مى بیند گمان مى کند امام خود را براى طلب دنیا این گونه به زحمت انداخته، لذا به نصیحت مىپردازد و مى گوید آیا سزاوار است مرد شریفى مثل شما در این گرماى طاقت فرسا در طلب دنیا بیرون بیاید، اگر خداى نخواسته در این حال مرگ شما را فرا رسد چه وضعى براى شما پدید خواهد آمد؟ شایسته نیست شما به دنبال دنیا بروید و خود را به رنج و زحمت بیندازید.
امام علیه السلام می فرمودند: اگر مرگ من در همین حال برسد و من بمیرم، در حال عبادت و انجام وظیفه از دنیا رفته ام، زیرا این کار، عین طاعت و بندگى خدا است. تو خیال کرده اى که عبادت منحصر به ذکر و نماز و دعاست من زندگى و خرج دارم اگر کار نکنم باید دست حاجت به سوى تو و امثال تو دراز کنم.(منتهى الآمال،ج 2،ص 91)
3. صدقات فراوان : امام صادق (علیه السلام) فرمود: « خدمت پدرم رسیدم. آن حضرت مشغول صدقه دادن به فقرا بود و هشت هزار دینار طلا به آنها صدقه داد و خانواده ای یازده نفری را خرید و آزاد کرد.( بحار، ج 46، ص 286 -305)
خداوند ما را جزء شیعیان حقیقی قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و ال محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت امام محمد باقر علیه السلام در روایتی می‌فرمایند: إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ فَرِیضَةٌ عَظِیمَةٌ بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ
امر به معروف و نهى از منکر دو واجب بزرگ الهى مى باشند که سایر واجبات با آنها بر پا مى مانند. (وسایل‌الشیعه ج16،ص 119،ح21132)
توضیحات
چند نکته کوتاه درباره امر به معروف و نهی از منکر:
1. امر به معروف و نهی از منکر به تناسب مخاطب و مقتضای زمان، مکان و حالات؛ مراحل و روشهای گوناگونی دارد مثلا یکی از روشها این است که خود آمر و ناهی عدم ارتکاب خودش را علنی کند مثلا اگر رفیقش می خواهد غیبت کند از شنیدن آن معذرت بخواهد. (1)
2. در هنگام نهی از منکر باید به گونه ای عمل شود که از کار و عمل بد شخص انتقاد شود، نه اینکه خود شخص زیر سوال و اشکال گردد (و این سیره ائمه بوده است که وقتی کسی خطایی می کرده می فرمودند ما از این خطای تو بیزاریم) بنابر این اگر مثلا کسی حجاب شرعی را رعایت نکرده است از بدحجابی او بیزاری بجوییم نه از خودش.
3. واجب بودن امر به معروف و نهی از منکر، بر هر مکلّف نسبت به خانواده و نزدیکان وی دارای اهمیت بیشتری است؛ چراکه اگر هر کس خانواده اش را اصلاح کند جامعه اصلاح می شود. همین خانمهایی که حجاب مناسب شأن مسلمان و محب امام رضا ندارند و در کوچه و خیابان هستند بعضا آشنایان ما هستند و اگر مثلا شخصی از نهی افراد بیگانه ناتوان است به خانواده خود که می تواند تذکر دهد. مثلا مرد نباید نسبت به بدحجابی ناموسش بی تفاوت باشد و لازم است غیرت ورزی کند؛ بنابراین یکی از عوامل مهم رواج بدحجابی بی غیرتی مردان است. (2)
خداوند متعال به مردان ما غیرت علوی و به زنان عفت فاطمی مرحمت کند به برکت صلواتی بر محمد و آل محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) رساله آموزشی، ج1 درس 76 ، ص: 328 و ص: 331.
(2) (توضیح المسائل جامع م 2218)
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قران یکی از عوامل اسراف را روحیه برتری جویی و استکبار میداند و میفرماید: می فرماید«إِنَّهُ کانَ عالِیاً مِنَ الْمُسْرِفینَ» همانا فرعون برتری جو وازاسرافگرانبود.(آیه 30 دخان)
عوامل اسراف کردن عبارتند از:
1- جهل و نادانی: یکی از عوامل اسراف نادانی به اثار سوء آن است .امام کاظم(علیه السلام) پیرامون جنود عقل وجهل فرمود: اعتدال و میانه روی از جنود عقل و اسراف و زیاده روی از افرادجهل ونادانی است(تحف العقول، ص300)
2- خودنمایی: یکی از چیز های که ممکن است انسان را در دوران زندگی همواره به خود مشغول دارد خود نمایی است، بویژه اگر در این مدت با محرومیت ها دست به گریبان باشد مثلا برای دفع عقده محرومیت،اسراف نمایی کند.
یپامبر اسلام (صلی الله علیه واله) فخر فروشی و خو د نمایی را یکی از علائم افراد اسرافکار معرفی می نماید:برای مسرف چهار علامت است:فخر به باطل،خریدن، پوشیدن و خوردن چیزی که در شأنش نیست .( بحار، ج1، ص106)
3- تقلید: از چند دهه تا کنون کشور های اسلامی از الگوی مصرفی که از فرهنگ مصرفی غرب گرفته شده پیروی می کنند ، فرهنگی که ارزش انسان را تجملات زندگی اش به مقدار چیزی که میخرد می سنجد . همچنین سبک زندگی گران بصورت که حتی برخی کشور های صنعتی نیز نمیتواند آن را تحمل کند ، در کشور های اسلامی که فقیرند الگوی فخر فروشی شده است .
4- وسواس: شخصی که دروضو یا غسل گرفتار وسواس است،به خیال این که وضو و غسلش بهتر و کامل تر انجام می گیرد چند برابر افراد معمولی آب مصرف مینماید
5- عادت ها و سنّت های غلط: در جامعه معاصر به افرادی که در بعضی از چیزها مثل ولیمه عروسی، سفرهای زیارتی، تولد فرزندان ،بیش از حد ولخرجی و زیاده روی می کنند، تذکر داده می شود که چرا این قدر اسراف و زیاده روی می کنید، جواب می دهند، سنّت و عادت، اجازه نمی دهد، کمتر از این هزینه کنیم. با این که در همین جامعه، انسان های زیادی هستند که زیر خط فقر زندگی می کنند و محتاج به نان شبشان هستند.
خداوند ما را از شر اسراف کاری نجات بفرماید به برکت صلوات برمحمد و ال محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
امام صادق علیه السلام : اِنَ فِی الجَنَه مَنزِلَهً لَا یَبلُغُهَا عَبدٌ اِلَا بِالِابتِلَاء فِی جَسَدِهِ: در بهشت مقام و منزلتی وجود دارد که هیچ بنده ای به آن نرسد ، مگر به درد و بیماری ای که در بدنش حادث شود (کافی، ج2 ،ص255)
فلسفه و علت بلاهای مومنین عبارتند از:
1. بخشش گناهان: امام صادق ( علیه السلام ):«هنگامی که گناهان بنده زیاد می شود و اعمالی ندارد که آن را جبران کند خداوند او را به حزنی دچار می کند تا آمرزیده شود.»( کافی،ج 2، ص 444)
2. ترفیع درجه و مقام: امام صادق (علیه السلام ):هر اندازه که ایمان بنده افزون گردد، تنگ دستی اش بیشتر و زندگی اش سخت تر شود.(کافی، ج2 ، ص261)
3. تکامل: سختی ها موجب رشد و تکامل فرد میشود.. امام علی (علیه السلام ) می فرمایند: «درختان بیابانی (که از مراقبت و رسیدگی باغبان محرومند) چوب محکم تر و دوام بیشتری دارند و درختان باغتان (که دائماً مراقبت شده اند) نازک پوست و بی دوام ترند( نهج البلاغه، نامه 45)
4. از فواید بلا این است که غرور را از انسان دور می کند (نهج البلاغة، خطبه 238) و از طرفی باعث تذکر و یاد آوری نعمت های الهی می شود(سوره اعراف،آیه 30)
البته برخی بلاها و مصائب آثار و نتیجه اعمال خود انسان هاست؛ مثلا بدون تعقل و مشورت ازدواج می کند که به مشکل می خورد و این مشکلاتی که برایش اتفاق می افتد تقصیر خودش است. «خود کرده را تدبیر نیست.»
خداوند صبر در بلاها را به همه عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم
امام زین العابدین علیه السلام متوجه کسی شدند که در روز عرفه از مردم تقاضای کمک می کرد پس به او فرمودند: وای بر تو! آیا در این روز از غیر خداوند چیزی درخواست می کنی! إِنَّهُ لَیُرْجَى لِمَا فِی بُطُونِ اَلْحبَالى فِی هَذَا اَلْیَوْمِ أَنْ یَکُونَ سَعِیداً
. در این روز امید آن می رود که جنین های در رحم مادران نیز با درخواست از خداوند سعادت مند شوند. من لا یحضره الفقیه ج 2 ص 211.
توضیحات
دو نکته کوتاه درباره اعمال شب و روز عرفه:
1. طبق نقل برخی روایات دعا در شب عرفه مستجاب و شب توبه و مناجات است و کسی که این شب را به عبادت مشغول شود ثواب سالها عبادت را دارد و در شب عرفه و روز عرفه زیارت امام حسین علیه السلام سفارش شده است و حضرتش را می توان از راه دور نیز زیارت کرد و طبق نقل برخی از روایات کیفیتش به این صورت است که انسان زیر آسمان قرار بگیرد و به سمت قبر سید الشهدا علیه السلام توجه کند و بگوید: اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ، اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ. (1)
2. برای روز عرفه روزه گرفتن سفارش شده است؛ البته کسی‌که روزه قضا دارد نمیتواند روزه مستحبی بگیرد و باید به نیت قضا روزه بگیرد و انشاء الله از ثواب روزه مستحبی هم برخوردار می شود و همچنین مسافری که نمازش شکسته است نمی تواند روزه قضا و مستحبی بگیرد.
3. فقهاء فرموده اند اگر کسی که بواسطه روزه حال دعا و عبادت را از دست می دهد ترک روزه بهتر است چرا که دعا و استغفار و مناجات با رب متعال از بهترین اعمال فردا می باشد که انشالله خداوند به همه ما در این زمینه توفیق عنایت کند. (2)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (مفاتیح نوین آقای مکارم، زیارت امام حسین علیه السلام و ایام مخصوص دیگر)
(2) (رساله مراجع م1563 و م1747 ؛ عروه، فصل فی اقسام الصوم، م2)
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم -بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در قرآن در باره ظالمین شفاعت را نمی پذیرد و می فرماید: مَا لِظّالِمِین مِن حَمِیمٍ وَ لَا شَفِیعٍ یُطاع؛[ برای ستمکاران دوستی وجود ندارد و نه شفاعت کننده ای که شفاعتش پذیرفته شود"( آیه 18غافر)
برخی از اعمال باعث میشود که گنهکاران شامل شفاعت نشوند که عبارتند از:
1- ظالم و ستمگر بودن:
از آیات استفاده می شود که از شرایط حتمی شفاعت شدن، پرهیز از ظلم و ستم است. در قرآن از قول خداوند خطاب به نوح نبی (علیه السلام) آمده : "وَ لَا تُخَاطِبْنِی فِی الّذِینَ ظَلَمُوا؛[هود، آیه 37] درباره ستمگران شفاعت مکن، زیرا آنان محکوم به عذابند و مسلّماً غرق خواهند شد".
2- سبک شمردن نماز: امام صادق(علیه السلام)فرمودند شفاعت ما به کسی که نماز را سبک بشمارد نمی رسد(منلایحضرهالفقیه، ج 1 ،ص 206 )پس مطمئنا کسی که اصلا نماز نخواند به هیچ وجه شامل شفاعت نمیشود.
3- عمل نکردن به دستورات دین : در منابع دینى شرط شفاعت، عمل به دستورات دین و اطاعت از خدا و امامان معصوم(علیهم السلام) ذکر شده است. کسى که روش عملى او اطاعت از خدا و عمل به وظایف و مسؤولیتهاى دینى بوده؛ لکن گاهى هم دچار لغزش و خطا شده است، شایستگى دریافت رحمت الهى را در آخرت خواهد داشت.
امام صادق(علیه السلام) مىفرماید: «هرکس دوست دارد شفاعت در مورد او سودمند واقع شود، باید در صدد جلب رضایت خداوند برآید. بدانید هیچ کس رضایت خداوند را جلب نخواهد کرد؛ مگر با اطاعت از خدا و پیامبر و اولیاى الهى از آل محمد(صلی الله علیه و آله)».( بحار الانوار، ج 75، ص 220. )این روایت ضمن بیان شرط اساسى شفاعت (رضایت خداوند)، راه جلب خشنودى او را عمل به دستورات دین دانسته است.
4- توبه نکردن : امام صادق(علیه السلام)فرمودند:شفاعت ما برای شیعیانی از ماست که گناه کبیره انجام داده اند اما آنهایی که توبه کنند؛ پس توبه نکردن از گناه مانع شفاعت اهل بیت(علیهم السلام)می شود(منلایحضرهالفقیه ج 3 ص 574 )
خداوند همه ما را شامل شفاعت معصومین علیهم السلام قرار دهد به برکت صلوات برمحمد و آل محمد
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم بسم الله الرحمن الرحیم
در روایات معصومین علیهم السلام روز عرفه، اهمیت زیادی دارد که به نمونه هایی اشاره می شود.
1. برابری با ماه رمضان :ماه مبارک رمضان، ماه رحمت و مغفرت الهی است؛ اگر کسی در ماه رمضان بخشیده نشد و یا این توفیق را پیدا نکرد که خود را در معرض مغفرت الهی قرار دهد، روز عرفه آن قدر عظمت دارد که بتواند جبران ماه رمضان بنماید.
امام صادق علیه السلام فرمودند: کسی که در ماه رمضان بخشیده نشود، تا سال آینده بخشیده نمی شود، مگر اینکه [روز] عرفه را درک کند.»(من لا یحضره الفقیه؛ج2،ص99)
2. دعا و برآورده شدن حاجت : امام صادق علیه السلام در جای دیگری می فرمایند: « هر دعایی که دوست داری برای خود بخوان و [در دعا کردن[ بکوش که آن روز (روز عرفه) روز دعا و درخواست است.» و یقینا درخواستها استجابت را در پی دارد (التهذیب الاحکام، ج 5، ص 182.)
3. روز بخشش: در روایت آمده که خدای سبحان به ملائکه در این روز می فرماید: ای فرشتگان من! آیا نمی بینید بندگان و کنیزان مرا که ژولیده و غبار آلود از اطراف شهرها آمده اند؟ و آیا می دانید آنها چه درخواستی دارند؟ ملائکه می گویند: پروردگار ما! آنها مغفرت می خواهند. پس خداوند می فرماید: شاهد باشید که من آنها را بخشیدم!»( عدّة الداعی فی نجاح الساعی، ص 47.)
4- تغییر شقاوت به سعادت: امام زین العابدین علیه السلام در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم درخواست کمک می کرد. حضرت خطاب به او فرمودند: «وای بر تو! در این روز از غیر خدا سؤال و طلب کمک می کنی، حال آنکه در این روز برای بچّه هایی که در شکم مادر هستند نیز امید فضل خدا می رود که آنها سعید گردند!»( مفاتیح الجنان، ص 467)
خداوند توفیق اجابت دعا به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت مسلم بن عقیل علیه السلام
در روایتی حضرت صادق علیه السلام درباره دعا در روز عرفه می فرمایند: ...تَخَیَّرْ لِنَفْسِکَ مِنَ الدُّعَاءِ مَا أَحْبَبْتَ وَ اجْتَهِدْ فَإِنَّهُ (یَوم عَرَفَه) یَوْمُ دُعَاءٍ وَ مَسْأَلَة ... .
در این روز هر دعایی که می خواهی انتخاب کن و در اتصال به خداوند بکوش! چراکه روز عرفه، روز دعا و درخواست است. (الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج4 ؛ ص464)
توضیحات
یکی از اعمالی که برای روز عرفه بسیار سفارش شده دعا کردن است لکن باید موانع استجابت دعا مرتفع شود؛ از موانع استجابت دعا می توان به 1- لقمه حرام از قبیل ربا و رشوه، تصرف نابجا در بیت المال 2- عاق والدین 3- قطع رحم، 4- ظلم به دیگران و رعایت نکردن حق الناس ، 5- ترک امر به معروف و نهی از منکر. و ... اشاره کرد.
یکی از اعمال وارد در روز عرفه استغفار از گناهان است و باید دانست که توبه واجب است و بلکه از واجبات فوری است و اگر کسی توبه اش را شکسته باز هم باید توبه کند و از رحمت خداوند متعال ناامید نباشد.
اما کیفیت توبه:
حقیقت توبه، پشیمانی واقعی از گناه و تصمیم جدی بر ترک گناه است و برای توبه کردن ذکر خاص یا مکان و یا زمان خاصی لازم نیست؛ گرچه در خواندن خداوند برای برخی زمانها و مکانها آثار خاصی بیان شده است مانند روز عرفه و حرم معصومین علیهم السلام. (1)
البته در برخی از گناهان واجب است که جبران هم صورت بگیرد مثل ترک عمدی نماز که باید قضا شود، یا اینکه اگر مال دیگری را به ناحق خورده است باید جبران کند؛ یا اگر غیبتی کرده طبق فتوای تعدادی از مراجع از جمله امام خامنه ای در صورت امکان، حلالیت بطلبد. (2)
تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام و سلامتی مراجع عظام تقلید خاصه امام خامنه ای صلوات بر محمد و ال محمد.
نکات توضیحی و منابع:
(1) (عروه الوثقی، فصل فی احکام الاموات)
(2) (رساله مراجع اقتباس از م 1813؛ 1814؛ 1815؛ 2279؛ 2701)
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
الف: همه عالم در قبضه قدرت خداوند است و علم و قدرت و تدبیر خداوند مطلق است و در برابر اطلاق علم و قدرت و تدبیر او احدی وجود ندارد و نخواهد داشت.
ب: اراده خداوند به نظام هستی به گونه ای تعلق گرفته است که نظام علت و معلول و اسباب و مسببات در آن جاری است و برای هر معلولی علتی نهاده است و برای هر علتی معلولی را و هر سببی مسببی را به دنبال دارد و هر مسببی را سببی نهاده است. و این اراده حکیمانه و مدبرانه خداوند است.« و ابی الله أن یجری الأمور الا باسبابها ، و خداوند ابا می کند که امور را جز از طریق اسباب آن جاری فرماید»
ج: این اسباب دو دسته هستند: 1- اسباب مادی 2- اسباب معنوی و غیر مادی. علل غیبی هر گاه با علل مادی تعارض و تزاحم کنند، علل غیبی قوی تر و محکم تر از علل مادی بوده و برای آنان جنبه علیت دارند و بر آنان غالب می آیند.
ما در زندگی روز مره خود از اسباب مادی بسیار بهره مند شده و آنها را به کار می گیریم. مثلا بر اتومبیل سوار شده با هواپیما سفر کرده و از دستان و پاهای خود استفاده می کنیم، و مسلم است که این اعمال هیچ منافاتی با فکر توحید و مطلق بودن قدرت و علم و تدبیر اراده خداوند ندارد.
در اموری که علل آن غیبی و غیر مادی هستند مانند نماز, صدقه, نذر و دعا هم به همین صورت است.
در قرآن با اینکه با جمله «قد جعل الله لکل شی ء قدرا» به نظام عالم و اینکه هیچ چیز به گزاف صورت نمی گیرد و هر چیز در مرتبه خود قرار دارد تصریح شده یعنی نظام اسباب و مسببات به رسمیت شناخته شده است در عین حال می فرماید خداوند فرمان خود را به نتیجه می رساند یعنی آنجا که پای روابط معنوی و تاییدات غیبی به میان می آید جریان دیگری پیش می آید وعلل و اسباب ظاهری بی اثر می گرد(مجموعه آثار شهید مطهری . ج1، ص:411)
خداوند توفیق فهم معارف دین را به ما عنایت بفرماید به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک عید سعید قربان
در روایتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است: یُغْفَرُ لِصَاحِبِ الْأُضْحِیَّةِ عِنْدَ أَوَّلِ قَطْرَةٍ تَقْطُرُ مِنْ دَمِها
با ریختن اوّلین قطره خون قربانى [به زمین] صاحب قربانى آمرزیده مىشود. (من لا یحضره الفقیه ج2،ص 214)
توضیحات
یکی از شبهای با برکتی که احیای آن سفارش شده، شب عید قربان است و در این شب مخصوصا زیارت حضرت سید الشهداء علیه السلام بسیار سفارش شده است؛ و فردا که روز عید قربان است یکی از چهار عید بزرگ مسلمین است و اعمالی دارد که به چند مورد اشاره می شود:
1. غسل روز عید قربان که وقت آن از اذان صبح تا غروب آفتاب است؛ کیفیت غسلهای واجب و مستحب به یک شکل است و انسان با یک غسل می تواند چند غسل واجب و مستحب را با هم نیت کند. البته به فتوای تعدادی از مراجع تقلید از جمله امام خامنه ای نمی توان با غسل روز عید قربان نماز بخواند. (1)
2. نماز عید خواندن که مانند نماز عید فطر است.
3. خواندن دعای ندبه.
4. قربانی نمودن؛ که بسیار سفارش شده و این عمل اختصاص به حاجیانی که حج بجا آورده اند، ندارد بلکه برای هر کسی که توانایی مالی دارد مستحب است؛ البته می توان قربانی را به صورت شراکتی انجام داد مثلا افرادی که توانایی ندارند به تنهایی قربانی کنند می توانند به صورت گروهی عمل کنند ؛ در مورد مصرف گوشت قربانی حضرت امام سجاد و امام باقر علیهما السلام اینگونه عمل می‌کردند که یک سوم را به همسایه‌ها و یک سوم را به مستمندان می‌دادند و یک سوم را برای خودشان نگه می‌داشتند. (2)
نکته: در دو روز سال روزه گرفتن حرام است روز عید فطر و عید قربان. (3)
خداوند متعال عیدی ما را استجابت همه دعاها بویژه فرج امام زمان علیه السلام قرار دهد به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
نکات توضیحی و منابع:
(1) حضرت امام، فاضل، صافی، بهجت: با غسل عید قربان نمی شود نماز خواند. سیستانی، زنجانی، وحید، مکارم، نوری: با غسل عید قربان می شود نماز خواند. (رساله مراجع تقلید م 389 و391 و 644 و 646)
(2) (مفاتیح الجنان ؛ مفاتیح نوین)
(3) (رساله مراجع تقلید م 1739)
گفتار روز
توضیحات
سلام. علیکم
بسم الله الرحمن الرحیم
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) درباره دعا کردن می فرماید:الدُّعاءُ مِفتاحُ الرَّحمَةِ وَ مِصباحُ الظُّلمَةِ:
دعا کلید رحمت الهی و چراغ ظلمت و تاریکی‌ها است. (بحار، ج ٩٣، ص ٣٤١)
دعا علاوه بر آثار دنیوی و اخروی که دارد دارای اثرات تربیتی واجتماعی نیز میباشد، برخی از آثار تربیتی دعا عبارتند از:
1. کسب معرفت: از شرایط دعا، به دست آوردن معرفت لازم برای شناخت خود و خداست. اینکه انسان بداند فقیر محض است و در همه چیز محتاج خداست و بداند که هیچ چیزی بدون اراده خداوند واقع نمیشود این معرفت انسان با تمام وجود و با اخلاص دعا خواهد کرد و همین باعث اجابت آن میشود. وقتی از آن حضرت درباره علت عدم استجابت دعا پرسیدند، فرمود: » چون شما کسی را می‌خوانید که او را نمی‌شناسید(بحار، ج 93، ص 368)
2. آرامش روانی: گاهی انسان در زندگی روزمره خود گرفتار مشکلاتی میشود که بر طرف کردن آن از توانش خارج است. و » وارد آمدن فشار برای انجام کارهایی فراتر از توانمندیهای آدمی در وی اضطراب ایجاد میکند و این اضطراب را نمیتواند مدت درازی تحمل کند.« بهترین راه حل برای از بین بردن اضطراب و به دست آوردن آرامش، دعا و راز و نیاز با خداست چرا که دعا برقراری ارتباط بنده با خداست. خدایی که بر هر کاری تواناست. این ارتباط انسان را امیدوار و دلگرم به قدرتی برتر میکند که اگر صلاح بداند به راحتی آن فشارها و سختی‌ها را برطرف میکند.
3. خودسازی: برقراری ارتباط با خداوند و با او به راز و نیاز پرداختن در صورتی امکان‌پذیر است که اعمال او خلاف خواست پروردگار نباشد. چنانکه امام علی علیه السلام می‌فرمایند:» پرهیزگار باشید و اعمالتان را صالح و درونتان را برای خدا خالص کنید تا خداوند دعایتان را اجابت کند.( مستدرک الوسایل، ج 5، ص 269) و چون شرط به اجابت رسیدن دعا، ترک گناه است، کسی که حقیقتا درخواستی از خدا دارد، مراقب اعمال و رفتار خود خواهد بود.
4. از بین بردن خودخواهی: برای استجابت دعا بهتر است انسان اول برای دیگران دعا کند سپس برای خود. چنانکه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرمایند: « وقتی کسی از شما دعا میکند آن را عمومیت دهد - و برای دیگران هم دعا کند - چرا که باعث اجابت دعاست (کافی، ج 2، ص487) طلب خیر برای دیگران در واقع مبارزه درونی با انحصار طلبی و خودخواهی است.
خداوند دعاهای ما را برآورده به خیر کند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم . بسم الله الرحمن الرحیم. ضمن عرض تبریک عید سعید قربان
از حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام در روایتی نقل شده است: لو عَلِمَ النَّاسُ مَا فِی الْأُضْحِیَّةِ لَاسْتَدَانُوا وَ ضَحَّوْا
. اگر مردم اجر و ثواب قربانى کردن را مى دانستند، قطعاً قرض مى کردند و اقدام به آن مى نمودند. (وسائل الشیعة؛ ج14، ص: 210)
توضیحات
چند نکته درباره قربانی:
1. یکی از اعمالی که در روز عید قربان سفارش شده است قربانی کردن است و این عمل اختصاص به حاجیانی که حج بجا آورده اند، ندارد بلکه برای هر کسی که توانایی مالی دارد مستحب است و این نکته هم غفلت نشود که افراد می توانند به صورت گروهی و مشترک نیز یک قربانی انجام دهند؛ برای این منظور می توان با اطرافیان، نهاد ها، موسسات و افراد مطمئن در انجام قربانی شراکت کرده و به مقدار توان در این عمل مستحب سهیم شویم.
2. صدقه دادن مبلغ قربانی کفایت از این عمل مستحبی نمی کند و قربانی مذکور فقط شامل گاو یا گوسفند یا شتر است و حیوانات دیگر مانند مرغ صحیح نیست. (در عقیقه نیز حکم همین است)
3. کسی که قربانی میکند مستحب است یک سوم آن را برای خود و خانواده اش بردارد و یک سوم آن را به همسایگان هدیه بدهد و یک سوم دیگر را به مسلمان صدقه بدهد. (1)
4. کسانی که قصد عقیقه کردن دارند می توانند به امید ثواب این سنت را در این روز انجام دهند و امید است از ثواب هر دو بهره مند گردند. (2)
خداوند متعال توفیق عبادت و بندگی خودش را به همه ما عنایت بفرماید به برکت صلواتی بر محمد و ال محمد
نکات توضیحی و منابع:
(1) (امام خامنه ای، سایت ادمین ؛ سایت آیت الله سیستانی، استفتائات، قربانی ؛ سایت آیت الله مکارم، استفتائات نذر، استفتائات قربانی)
(2) سایت ادمین امام خامنه ای، سوالات سامانه جامع نذر، قسم و عهد سوال شماره 807126.
گفتار روز
توضیحات
سلام علیکم- بسم الله الرحمن الرحیم-
خداوند در قرآن در اهمیت دعا می فرماید: قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ:بگو: «اگر دعاى شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایى به شما نمى‌کند.(آیه 77 فرقان)
دعا در اسلام اهمیت زیادی دارد که برخی نقل میشود:
1. محبوبترین کارها: امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: محبوبترین کارها به سوى خدا در همه روى زمین دعاست» (مکارم الأخلاق 2 / 9 / 1985.)
2. مغز عبادت: الدعا مخ العباده؛ دعا مغز عبادت است (بحار، ج 93، ص 300)
3. درمان هر دردی: بر تو باد به دعا، زیرا دعا درمان از هر دردى است(کافی، ج2، ص470)
4. برگرداندن قضای حتمی توسط دعا: قضای الهی را چیزی جز دعا برنمی گرداند.( بحار، ج 90، ص 296)
5. سلاح مومن: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:الدعاء سلاح المومن؛دعا، اسلحه مؤمن است.( کافی، ج 2، ص 864)
6. افزایش روزی و دفع بلا: امام صادق علیه السلام فرمودند: دعای مؤمن در حق برادر دینی غایب خود مستجاب میشود و باعث زیاد شدن روزی و دفع ناگواری‌ها خواهد بود.( وسائل، ج ٤، ص ١١٤٧)
خداوند دعاهای ما را برآورده به خیر کند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد
گفتار روز
سلام علیکم. بسم الله الرحمن الرحیم، ضمن عرض تبریک دهه ولایت
در کتاب مناقب خوارزمی از کتب اهل سنت در فضیلت امام علی علیه السلام از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: مَن اَرادَ أَن یُنْظُرَ اِلی آدَمَ فی عِلمِهِ و الی نوحٍ فی تقواهُ و اِلی ابراهیمَ فی حِلمِهِ و اِلی موسی فی هَیبَتهِ وَ اِلی عیسی فی عبادَتِهِ فَلیَنظُر الی علیِّ بنِ ابی‌طالب
هر کس میخواهد به علم حضرت آدم، پارسائی نوح نبی، بردباری ابراهیم خلیل الله، هیبت موسی و عبادت عیسی علیهم السلام نظر کند علی بن ابی‌طالب علیه السلام را بنگرد. (مناقب خوارزمی، ص ٥٠- إرشاد القلوب، ج۲ , صفحه۲۱۷)
توضیحات
اسلام با شاد بودن و شاد کردن دیگران نه تنها منافات ندارد بلکه در روایات شاد کردن دیگران مورد سفارش است.
یکی از راههای شاد کردن دیگران لطیفه گویی است، البته لازم است در انتخاب لطیفه چند نکته شرعی رعایت شود:
1- در محتوای لطیفه باید از توهین، تهمت و تمسخر به اشخاص، قومیتها و ملیتها و یا اصناف (ولو به صورت کنایه) پرهیز شود.
2- باید مراقب باشیم که لطیفه ای که تعریف می کنیم هتک و توهین به مقدسات نباشد. بنابر این آماده کردن و همچنین تعریف کردن لطیفه و یا نقل و نشر آن در فضای مجازی راجع به خداوند متعال، انبیاء الهی، امامان معصوم علیهم السلام و سایر مقدسات حرام است. (1)
سوالی در اینجا مطرح است این است که می پرسند:
حکم دروغ به شوخی و لطیفه گویی که مخاطب هم علم به مزاح بودنش دارد، چیست؟ آیا حکم دروغ را ندارد؟
در پاسخ می گوییم: اگر خبر خلاف واقعی داده میشود و مقصود این است که مخاطب، این خبر را جدّی بگیرد این مسلّماً حرام است اما اگر خبر کذبی داده نمیشود، بلکه خود کذب و دروغ، به نوعی شوخی و لطیفه است، مثل لطیفه‌هایی که بین مردم متداول است مطابق نظر امام خامنه ای حکم دروغ را ندارد. (2)
خداوند متعال به حق امیرالمومنین علیه السلام با مژده ظهور حضرت صاحب عج الله تعالی فرجه قلوب همه مومنین را شاد گرداند به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
توضیح و منابع:
(1) سایت ادمین امام خامنه ای، سوالات سامانه جامع مسائل متفرقه سوال شماره 1014219.
(2) سایت ادمین امام خامنه ای، سوالات سامانه جامع گناهان سوال شماره 1269611.
